Το Φθινόπωρο και ο χειμώνας ειναι περίοδοι περισυλλογής για τους μελισσοκόμους διότι καλούνται να πάρουν σημαντικές αποφάσεις για την επερχόμενη μελισσοκομική περίοδο.Μια απο αυτές αφορά και την μετατροπή ολου η μέρους του μελισσοκομίου σε βιολογικό.Είναι μια απόφαση που εαν την πάρει κάποιος πρέπει να αρχίσει να την υλοποιεί μέσα σε αυτή την περίοδο.
Η βιολογική μελισσοκομία ακολουθεί τους κανόνες της ορθής μελισσοκομικής πρακτικής,αλλά επιπλέον υπόκειται σε κανόνες υποχρεώσεις και ελέγχους τους οποίους παραθέτουμε.
Γενικές αρχές
Τα μελισσοκομικά προϊόντα που καλύπτονται από τον Κανονισμό συγκεντρώνουν συνδυασμό χαρακτηριστικών που συνδέονται τόσο με τις πρακτικές εκτροφής των μελισσιών όσο και με το ευρύτερο περιβάλλον του μελισσοκομείου. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζει η όλη διαχείρηση των προϊόντων από τη συλλογή, τη συσκευασία και την αποθήκευση μέχρι την εμπορία τους.
Η βιολογική μελισσοκομία ακολουθεί τους κανόνες της ορθής μελισσοκομικής πρακτικής,αλλά επιπλέον υπόκειται σε κανόνες υποχρεώσεις και ελέγχους τους οποίους παραθέτουμε.
Γενικές αρχές
Τα μελισσοκομικά προϊόντα που καλύπτονται από τον Κανονισμό συγκεντρώνουν συνδυασμό χαρακτηριστικών που συνδέονται τόσο με τις πρακτικές εκτροφής των μελισσιών όσο και με το ευρύτερο περιβάλλον του μελισσοκομείου. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζει η όλη διαχείρηση των προϊόντων από τη συλλογή, τη συσκευασία και την αποθήκευση μέχρι την εμπορία τους.
Περίοδος μετατροπής
Η μετατροπή των μελισσιών διαρκεί τουλάχιστο ένα χρόνο. Μετά από αυτη την περίοδο εφαρμογής του Κανονισμού μπορούν να πιστοποιηθούν τα προϊόντα της μέλισσας
Καταγωγή των μελισσών
Μια μελισσοκομική μονάδα μπορεί να ξεκινήσει την μετατροπή της σε βιολογική. Τα καινούρια μελίσσια δημιουργούνται με διαίρεση των υπαρχόντων μελισσιών ή αγοράζονται από ήδη ενταγμένες σε σύστημα ελέγχου και πιστοποίησης μελισσοκομικές μονάδες.
Θέση των μελισσοκομείων
Η θέση των μελισσοκομείων είναι πολύ μεγάλης σημασίας για τον Κανονισμό. Τα χαρακτηριστικά που πρέπει να συγκεντρώνει είναι τα εξής:
− Εξασφάλιση φυσικών πηγών νέκταρος, μελιτώματος και γύρης για τις μέλισσες και πρόσβαση σε νερό·
− Σε ακτίνα 3 km από τη θέση του μελισσοκομείου, οι πηγές νέκταρος και γύρης να αποτελούνται βασικά από βιολογικές καλλιέργειες ή/και αυτοφυή βλάστηση
−Διατηρείται αρκετή απόσταση από οποιεσδήποτε πηγές μόλυνσης μη γεωργικής προέλευσης όπως από βιομηχανικής ή αστικής προέλευση ρύπους.
− Εξασφάλιση φυσικών πηγών νέκταρος, μελιτώματος και γύρης για τις μέλισσες και πρόσβαση σε νερό·
− Σε ακτίνα 3 km από τη θέση του μελισσοκομείου, οι πηγές νέκταρος και γύρης να αποτελούνται βασικά από βιολογικές καλλιέργειες ή/και αυτοφυή βλάστηση
−Διατηρείται αρκετή απόσταση από οποιεσδήποτε πηγές μόλυνσης μη γεωργικής προέλευσης όπως από βιομηχανικής ή αστικής προέλευση ρύπους.
Διατροφή
Οι μέλισσες θα πρέπει να τρέφονται με μέλι στις περιόδους που δεν έχει βοσκή. Τον χειμώνα πρέπει να αφήνονται στις κυψέλες μέλι και γύρη για την κάλυψη των αναγκών. Οι μέλισσες θα πρέπει να τρέφονται με μέλι στις περιόδους που δεν έχει βοσκή.Σε περίπτωση που απειλείται η επιβίωσή των μελισσών λόγω δυσμενών κλιματικών συνθηκών μπορεί να γίνει τεχνητή διατροφή με βιολογικό μέλι, προερχόμενο κατά προτίμηση από την ίδια βιολογική μονάδα. Επίσης κατόπιν σχετικής άδειας μπορεί να χρησιμοποιηθεί σιρόπι ζάχαρης βιολογικής παραγωγής αντί για μέλι όταν οι κλιματικές συνθήκες που επικρατούν προκαλούν κρυστάλλωση του μελιού. Όλες οι εκτροφικές πρακτικές καταγράφονται στα σχετικά αρχεία που είναι υποχρεωμένη να τηρεί η εκμετάλλευση.
Πρόληψη των νόσων και κτηνιατρικές αγωγές
Η υγεία των ζώων στην βιολογική γεωργία στηρίζεται στην πρόληψη και την ενδυνάμωση τους παρά σε θεραπευτικές επεμβάσεις με φάμακα. Οι κυριότερες αρχές είναι:
− Η επιλογή κατάλληλων ανθεκτικών φυλών
− Η εφαρμογή ορισμένων πρακτικών που συμβάλλουν ανάπτυξη μηχανισμών άμυνας στις νόσους και στην πρόληψη των λοιμώξεων (π.χ. τακτική ανανέωση των βασιλισσών, συστηματική επιθεώρηση των κυψελών ώστε να εντοπίζονται έγκαιρα τυχόν προσβολές τακτική απολύμανση του εξοπλισμού, καταστροφή του μολυσμένου υλικού και επαρκή αποθέματα τροφής στις κυψέλες.
Εάν, παρ' όλα τα προληπτικά μέτρα, σημειωθούν ασθένειες τότε πρέπει να υποβάλλονται αμέσως σε θεραπευτική αγωγή φροντίζοντας παράλληλα την απομόνωση των μελισσιών που ασθένησαν και έγινε η αγωγή από τα υπόλοιπα. Επίσης όλο το κερί πρέπει να αντικαθίσταται με κερί που πληροί τους όρους του κανονισμού. Στη σύνεχεια, για τα μελίσσια αυτά θα ισχύει η
περίοδος μετατροπής διάρκειας ενός έτους. Αν χρειαστεί να γίνουν κτηνιατρικές αγωγές πρέπει να τηρούνται οι ακόλουθες αρχές:
− Χρησιμοποιούνται κατά προτίμηση φυτοθεραπευτικά και ομοιοπαθητικά προϊόντα
− Απαγορεύεται η προληπτική χρήση αλλοπαθητικών συνθετικών χημικών φαρμακευτικών προϊόντων.
− Ειδικά κατά της βαρόα μπορούν να χρησιμοποιούνται το μυρμηκικό οξύ, το γαλακτικό οξύ, το οξικό οξύ, και το οξαλικό
οξύ και οι ουσίες μενθόλη, θυμόλη, ευκαλυπτόλη ή καμφορά.
−Επιτρέπονται όσες κτηνιατρικές αγωγές ή επεξεργασίες των κυψελών, κηρηθρών κ.λπ., είναι υποχρεωτικές δυνάμει της εθνικής ή της κοινοτικής νομοθεσίας.
− Η επιλογή κατάλληλων ανθεκτικών φυλών
− Η εφαρμογή ορισμένων πρακτικών που συμβάλλουν ανάπτυξη μηχανισμών άμυνας στις νόσους και στην πρόληψη των λοιμώξεων (π.χ. τακτική ανανέωση των βασιλισσών, συστηματική επιθεώρηση των κυψελών ώστε να εντοπίζονται έγκαιρα τυχόν προσβολές τακτική απολύμανση του εξοπλισμού, καταστροφή του μολυσμένου υλικού και επαρκή αποθέματα τροφής στις κυψέλες.
Εάν, παρ' όλα τα προληπτικά μέτρα, σημειωθούν ασθένειες τότε πρέπει να υποβάλλονται αμέσως σε θεραπευτική αγωγή φροντίζοντας παράλληλα την απομόνωση των μελισσιών που ασθένησαν και έγινε η αγωγή από τα υπόλοιπα. Επίσης όλο το κερί πρέπει να αντικαθίσταται με κερί που πληροί τους όρους του κανονισμού. Στη σύνεχεια, για τα μελίσσια αυτά θα ισχύει η
περίοδος μετατροπής διάρκειας ενός έτους. Αν χρειαστεί να γίνουν κτηνιατρικές αγωγές πρέπει να τηρούνται οι ακόλουθες αρχές:
− Χρησιμοποιούνται κατά προτίμηση φυτοθεραπευτικά και ομοιοπαθητικά προϊόντα
− Απαγορεύεται η προληπτική χρήση αλλοπαθητικών συνθετικών χημικών φαρμακευτικών προϊόντων.
− Ειδικά κατά της βαρόα μπορούν να χρησιμοποιούνται το μυρμηκικό οξύ, το γαλακτικό οξύ, το οξικό οξύ, και το οξαλικό
οξύ και οι ουσίες μενθόλη, θυμόλη, ευκαλυπτόλη ή καμφορά.
−Επιτρέπονται όσες κτηνιατρικές αγωγές ή επεξεργασίες των κυψελών, κηρηθρών κ.λπ., είναι υποχρεωτικές δυνάμει της εθνικής ή της κοινοτικής νομοθεσίας.
Ορθές πρακτικές εκτροφής
Στο πλαίσια της διαφάλισης της ευζωίας των μελισσών ακολουθούνται εκτροφικές πρακτικές. Ενδεικτικά αναφέρονται:
− Απαγορεύεται η εξόντωση των μελισσών στις κηρήθρες για τη συλλογή μελισσοκομικών προϊόντων.
− Απαγορεύονται οι ακρωτηριασμοί όπως η κορυφοτομή των φτερών της βασίλισσας.
− Η εξόντωση του αρσενικού γόνου επιτρέπεται μόνο για την περιστολή της βαρροϊκής ακαρίασης
− Απαγορεύεται η χρησιμοποίηση συνθετικών χημικών απωθητικών κατά τη συλλογή μελιού.
− Απαγορεύεται η εξόντωση των μελισσών στις κηρήθρες για τη συλλογή μελισσοκομικών προϊόντων.
− Απαγορεύονται οι ακρωτηριασμοί όπως η κορυφοτομή των φτερών της βασίλισσας.
− Η εξόντωση του αρσενικού γόνου επιτρέπεται μόνο για την περιστολή της βαρροϊκής ακαρίασης
− Απαγορεύεται η χρησιμοποίηση συνθετικών χημικών απωθητικών κατά τη συλλογή μελιού.
Χαρακτηριστικά των κυψελών και υλικά που χρησιμοποιούνται για τη μελισσοκομία
Μέσα στο φιλοπεριβαλλοντικό χαρακτήρα του Κανονισμού υπάρχουν και ορισμένες απαιτήσεις για τα υλικά που χρησιμοποιούνται στη βιολογική μελισσοκομία. Ενδεικτικά αναφέρονται:
− Οι κυψέλες πρέπει να κατασκευάζονται βασικά από φυσικά υλικά.
− Εντός των κυψελών μπορούν να χρησιμοποιηθούν προϊόντα όπως πρόπολις, κερί και φυτικά έλαια.
− Το κερί για τις νέες κηρήθρες πρέπει να προέρχεται από μονάδες βιολογικής παραγωγής.
− Απαγορεύεται η χρησιμοποίηση κηρηθρών που περιέχουν γόνο προς εξαγωγή μελιού.
− Για την προστασία των υλικών (πλαισίων, κυψελών, κηρηθρών), ιδίως από επιδημίες, επιτρέπονται μόνο τα ενδεδειγμένα προϊόντα που προβλέπονται απο τον Κανονισμό.
− Επιτρέπεται η φυσική επεξεργασία, όπως με ατμό ή γυμνή φλόγα.
− Για τον καθαρισμό και την απολύμανση των υλικών, των κτιρίων, του εξοπλισμού, των σκευών ή των προϊόντων που χρησιμοποιούνται στη μελισσοκομία, επιτρέπονται μόνο οι ενδεδειγμένες ουσίες που προβλέπονται στο μέρος Ε του παραρτήματος II του Κανονισμού.(1)
Το κόστος της πιστοποίησης σε γενικές γραμμές συνίστατι σε ενα ετήσιο πάγιο περίπου 200 ευρώ και σε μία χρέωση ανα κυψέλη ανάλογα με τον αριθμό των κυψελών π.χ 1-100 κυψ χρέωση 1,6 ευρώ ανα κυψέλη(ενδεικτικές χρεώσεις).
Τα σημεία πώλησης του βιολογικού μελιού είναι οι Λαϊκές Βιοκαλλιεργητών,τα καταστήματα βιολογικών προϊόντων,απευθείας σε καταναλωτές,S/M με τμήμα βιολογικών προϊόντων,στο διαδίκτυο κλπ.
Οι τιμές πώλησης του βιολογικού μελιού είναι αρκετά υψηλές απο 16-19 ευρω το κιλό περίπου λιανική τιμή ανάλογα με το είδος του μελιού.
Πρέπει να επισημάνουμε οτι απο τα βασικότερα στοιχεία της βιολογικής μελισσοκομίας είναι η θέση του μελισσοκομείου σε συνδυασμό με την πηγή μελιτοφορίας η νεκταροέκκρισης.Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε οτι πολλές νομές στην ελληνική φύση πληρούν τα κριτήρια θέσης της βιολογικής μελισσοκομίας.Τέτοιες είναι το πεύκο,το έλατο,το ρείκι,το θυμάρι,η καστανιά,η κουμαριά κλπ.
Πρέπει επίσης να προσθέσω οτι πολλοί μελισσοκόμοι τηρούν κανόνες ορθής πρακτικής ομοιους με αυτούς της βιολογικής μελισσοκομίας.Η διαφορά είναι οτι στην βιολογική μελισσοκομία οι κανόνες είναι υποχρεωτικοί και πιστοποιείται η τήρησή τους.
Ο συνδυασμός των ανωτέρω μας οδηγεί στο ασφαλές συμπέρασμα οτι πολλοί μελισσοκόμοι θα μπορούσαν να μεταπηδήσουν στην βιολογική μελισσοκομια με μικρή προσπάθεια.
Πρέπει να τονίσω οτι πριν κάνει κάποιος την μετατροπή θα πρέπει περαν των κανονισμών που ισχύουν να μελετήσει την αγορά ωστε να βρεί θέση να πωλήσει τα προϊόντα του.Αυτό μπορεί κάλλιστα να το σχεδιάσει με τον φορέα πιστοποίησης.
Τέλος θα ηθελα να ξεκαθαρίσω οτι η βιολογική μελισσοκομία δεν είναι ανταγωνιστική προς την συμβατική μελισσοκομία.Αυτό συμβαίνει διότι ο καταναλωτής δεν αποφασίζει τι θα καταναλώσει σε επίπεδο είδους(πχ.ποιό είναι πιο φθηνό)αλλά διαμορφώνει την επιλογή του σε άλλο επίπεδο,αυτό του είδους της διατροφής που θέλει να κάνει.Αποφασίζει κάποια στιγμή οτι θέλει να κάνει μια πιο υγιεινή διατροφή και στρέφεται στα βιολογικά διότι κυρίως είναι πιστοποιημένα.
− Οι κυψέλες πρέπει να κατασκευάζονται βασικά από φυσικά υλικά.
− Εντός των κυψελών μπορούν να χρησιμοποιηθούν προϊόντα όπως πρόπολις, κερί και φυτικά έλαια.
− Το κερί για τις νέες κηρήθρες πρέπει να προέρχεται από μονάδες βιολογικής παραγωγής.
− Απαγορεύεται η χρησιμοποίηση κηρηθρών που περιέχουν γόνο προς εξαγωγή μελιού.
− Για την προστασία των υλικών (πλαισίων, κυψελών, κηρηθρών), ιδίως από επιδημίες, επιτρέπονται μόνο τα ενδεδειγμένα προϊόντα που προβλέπονται απο τον Κανονισμό.
− Επιτρέπεται η φυσική επεξεργασία, όπως με ατμό ή γυμνή φλόγα.
− Για τον καθαρισμό και την απολύμανση των υλικών, των κτιρίων, του εξοπλισμού, των σκευών ή των προϊόντων που χρησιμοποιούνται στη μελισσοκομία, επιτρέπονται μόνο οι ενδεδειγμένες ουσίες που προβλέπονται στο μέρος Ε του παραρτήματος II του Κανονισμού.(1)
Το κόστος της πιστοποίησης σε γενικές γραμμές συνίστατι σε ενα ετήσιο πάγιο περίπου 200 ευρώ και σε μία χρέωση ανα κυψέλη ανάλογα με τον αριθμό των κυψελών π.χ 1-100 κυψ χρέωση 1,6 ευρώ ανα κυψέλη(ενδεικτικές χρεώσεις).
Τα σημεία πώλησης του βιολογικού μελιού είναι οι Λαϊκές Βιοκαλλιεργητών,τα καταστήματα βιολογικών προϊόντων,απευθείας σε καταναλωτές,S/M με τμήμα βιολογικών προϊόντων,στο διαδίκτυο κλπ.
Οι τιμές πώλησης του βιολογικού μελιού είναι αρκετά υψηλές απο 16-19 ευρω το κιλό περίπου λιανική τιμή ανάλογα με το είδος του μελιού.
Πρέπει να επισημάνουμε οτι απο τα βασικότερα στοιχεία της βιολογικής μελισσοκομίας είναι η θέση του μελισσοκομείου σε συνδυασμό με την πηγή μελιτοφορίας η νεκταροέκκρισης.Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε οτι πολλές νομές στην ελληνική φύση πληρούν τα κριτήρια θέσης της βιολογικής μελισσοκομίας.Τέτοιες είναι το πεύκο,το έλατο,το ρείκι,το θυμάρι,η καστανιά,η κουμαριά κλπ.
Πρέπει επίσης να προσθέσω οτι πολλοί μελισσοκόμοι τηρούν κανόνες ορθής πρακτικής ομοιους με αυτούς της βιολογικής μελισσοκομίας.Η διαφορά είναι οτι στην βιολογική μελισσοκομία οι κανόνες είναι υποχρεωτικοί και πιστοποιείται η τήρησή τους.
Ο συνδυασμός των ανωτέρω μας οδηγεί στο ασφαλές συμπέρασμα οτι πολλοί μελισσοκόμοι θα μπορούσαν να μεταπηδήσουν στην βιολογική μελισσοκομια με μικρή προσπάθεια.
Πρέπει να τονίσω οτι πριν κάνει κάποιος την μετατροπή θα πρέπει περαν των κανονισμών που ισχύουν να μελετήσει την αγορά ωστε να βρεί θέση να πωλήσει τα προϊόντα του.Αυτό μπορεί κάλλιστα να το σχεδιάσει με τον φορέα πιστοποίησης.
Τέλος θα ηθελα να ξεκαθαρίσω οτι η βιολογική μελισσοκομία δεν είναι ανταγωνιστική προς την συμβατική μελισσοκομία.Αυτό συμβαίνει διότι ο καταναλωτής δεν αποφασίζει τι θα καταναλώσει σε επίπεδο είδους(πχ.ποιό είναι πιο φθηνό)αλλά διαμορφώνει την επιλογή του σε άλλο επίπεδο,αυτό του είδους της διατροφής που θέλει να κάνει.Αποφασίζει κάποια στιγμή οτι θέλει να κάνει μια πιο υγιεινή διατροφή και στρέφεται στα βιολογικά διότι κυρίως είναι πιστοποιημένα.
(1)Αποσπάσματα απο ενημερωτικό έντυπο της a-cert.org.
Επικοινωνία ntanlas@gmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου