Μελισσοκομικές εργασίες Δεκεμβρίου

    «Ο μήνας με τη μεγαλύτερη κατανάλωση μελιού»

Αν για όλους τους άλλους μήνες του έτους προέχει η περιποίηση και φροντίδα για τα μελισσοσμήνη, η αναζήτηση κατάλληλης ανθοφορίας ή η εργασία μέσα στη μελισσοκομική αποθήκη για τη συντήρηση και την ανανέωση του μελισσοκομικού υλικού, για το μήνα Δεκέμβριο κυριότερο μέλημά μας είναι η διάθεση της παραγωγής μελιού, που με τόσο κόπο και αγωνία και με τη συνεργασία της μέλισσας, του μελισσοκόμου και της ελληνικής φύσης προσφέρεται στον Έλληνα καταναλωτή. Ήδη από τα τέλη του προηγούμενου μήνα ο μελισσοκόμος πρέπει να έχει διαλέξει την περιοχή όπου θα ξεχειμωνιάσουν τα μελίσσια του με πρόβλεψη αφ’ ενός την προστασία τους από τους ψυχρούς ανέμους και την υπερβολική υγρασία, αφ’ ετέρου την ύπαρξη ανθοφοριών κατάλληλων να προσφέρουν γύρη κυρίως αλλά και νέκταρ στις ηλιόλουστες μέρες και ώρες του Δεκεμβρίου. Είναι νωρίς ακόμη να ανησυχήσουμε για την ύπαρξη αποθεμάτων μελιού εάν βέβαια με τα τέλη του φθινοπώρου είχαμε φροντίσει για την ύπαρξη ικανών αποθεμάτων για τις ανάγκες του μελισσιού το χειμώνα. Όμως η φρέσκια γύρη είναι αποφασιστικός παράγοντας για την έναρξη ή συνέχιση της εκτροφής γόνου, αν και ο μήνας Δεκέμβριος μπορεί να χαρακτηρισθεί σαν ο μήνας με το λιγότερο γόνο στα μελίσσια. Σε πολλές περιοχές της χώρας μας ο γόνος απουσιάζει εντελώς, ενώ στις πιο ζεστές και πρώιμες περιοχές η ύπαρξη 2 – 3 πλαισίων με γόνο είναι συνηθισμένο φαινόμενο.

ΞΕΧΕΙΜΩΝΙΑΣΜΑ ΣΤΟ ΠΕΥΚΟ
Πολλοί μελισσοκόμοι ιδιαίτερα μεταφέρθηκαν στο πεύκο αργά το φθινόπωρο προτιμούν να αφήσουν τα μελίσσια τους και το Δεκέμβριο στα πευκοδάση. Η πρακτική αυτή έχει το πλεονέκτημα της μικρής κατανάλωσης των αποθεμάτων του μελιού και αρκετές φορέςτην αύξηση τους, αφού οι μελιττοεκκρίσεις του «εργάτη» μετά από τη μικρή διακοπή του Νοεμβρίου ξαναρχίζουν στις αρχές Δεκεμβρίου. Το μειονέκτημα όμως είναι η καθυστέρηση των μελισσιών στην εκτροφή του γόνου αφού στις περισσότερες περιοχές των πευκοδασών απουσιάζουν γυρεοφόρα φυτά, όπως το φθινοπωρινό ρείκι και η κουμαριά, τα οποία αυτή την εποχή σε άλλες περιοχές με το νέκταρ και τη γύρη που προσφέρουν στις μέλισσες, συντελούν στην διατήρηση από τα μελίσσια ικανής έκτασης γόνου για την ανανέωση του πληθυσμού και την αντικατάσταση των χειμερινών απωλειών του σμήνους. Επίσης το Δεκέμβριο παραμένουν στα πευκοδάση, όσοι από τους επαγγελματίες μελισσοκόμους της Βόρειας Ελλάδος σκοπεύουν να μεταφερθούν λίγο πριν ή αμέσως μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς σε πρώιμες περιοχές της Νότιας Πελοποννήσου.

ΞΕΧΕΙΜΩΝΙΑΣΜΑ ΣΤΟ ΡΕΙΚΙ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΟΥΜΑΡΙΑ
Όπως αναφέραμε παραπάνω, τα δύο πολύτιμα αυτά φυτά που βρίσκονται σχεδόν σε όλους τους λόφους και τα βουνά της πατρίδας μας, μπορούν αυτή την εποχή να βοηθήσουν τα μελίσσια στην εκτροφή γόνου και στην συντήρηση τους και το γεγονός αυτό θα έχει αντίτυπο τόσο στο καλό ξεχειμώνιασμα των μελισσών με νέο πληθυσμό, όσο και στη γρήγορη ανάπτυξη την ερχόμενη άνοιξη. Υπάρχει όμως ο κίνδυνος της απότομης μεταβολής του καιρού, ενώ τα μελίσσια θα είχαν ξεκινήσει στην εκτροφή τριών – τεσσάρων πλαισίων γόνου, με αποτέλεσμα την εξάντληση των αποθεμάτων, τη λεηλασία των αδύνατων μελισσιών από τα ισχυρότερα και την υποχρέωση του μελισσοκόμου να βρίσκεται σε επιφυλακή για να προλάβει τα δυσάρεστα αυτά φαινόμενα.

ΑΛΛΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ ΤΟΥ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΟΥ
Γενικότερα το Δεκέμβριο αποφεύγουμε τις επιθεωρήσεις και την ενόχληση των μελισσιών. Εάν όμως δεν το έχουμε πραγματοποιήσει τον προηγούμενο μήνα, είναι απαραίτητο να μεταφερθούν τα μελίσσια είτε στο πεύκο, είτε σε άλλες περιοχές με φροντίδα να μην είναι εκτεθειμένα σε ψυχρούς ανέμους, να μην είναι η υπερβολική η εδαφική υγρασία, αλλά και η υγρασία του αέρα και να μην ενοχλούνται από διάφορους εχθρούς, ζώα όπως για παράδειγμα ποντικούς κλπ. Η ενόχληση από τους ποντικούς είναι αρκετές φορές μεγάλη και η χρήση της μικρής χειμωνιάτικης πόρτας έχει τα μειονεκτήματα της ανάπτυξης μεγάλης υγρασίας μέσα στο μελίσσι και του κακού αερισμού, ενώ δεν είναι πάντοτε αποτελεσματική στα μικρότερα είδη ποντικιών με αποτέλεσμανα εισέρχονται μέσα στην κυψέλη να φωλιάζουν στις ακριανές κηρήθρες με κατανάλωση μελιού και καταστροφή κηρηθρών. Σε όποιες περιοχές είναι μεγάλο το πρόβλημα από την παρουσία ποντικών χρησιμοποιούμε στην είσοδο συρμάτινο πλέγμα (όπως π.χ. ένα τμήμα από βασιλικό διάφραγμα).

ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ
Η νοζεμίαση είναι η ασθένεια που θα μας απασχολήσει το Δεκέμβριο, ιδιαίτερα σε περιοχές που εμφανίζεται συχνά, με φροντίδα να προμηθεύουμε στις μέλισσές μας το αντιβιοτικό, το οποίο θα έχουν οι μέλισσες στη διάθεσή τους όλο το χειμώνα και τις αρχές της επόμενης άνοιξης, εμποδίζει τη βλάστηση και τον πολλαπλασιασμό των σπορίων της νοζεμίασης. Εάν από την εμπειρία του ο μελισσοκόμος έχει διαπιστώσει ότι κάθε χρόνο παρουσιάζονται σοβαρές απώλειες στα σμήνη του από τη νοζεμίαση, συνιστάται να αλλάζει τοποθεσία και να προτιμήσει περιοχές με καλύτερο αερισμό και λιγότερη υγρασία. Για τη βαρροϊκή ακαρίαση εάν κάποιος μελισσοκόμος δεν φρόντισε να κάνει θεραπεία τον προηγούμενο μήνα, ο Δεκέμβριος είναι κατάλληλος μήνας, με την προϋπόθεση ότι η θερμοκρασία του αέρα διατηρείται πάνω από 12 βαθμούς Κελσίου για την αποτελεσματική δράση των ακαρεοκτόνων.

ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΑ ΦΥΤΑ ΤΟΥ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ
Όπως αναφέραμε παραπάνω το πεύκο δουλεύει και τον Δεκέμβριο ενώ στα παραθαλάσσια μέρη κλιμακώνεται η ανθοφορία της ερείκης (κόκκινο ρείκι). Η κουμαριά είναι πολύτιμο μελισσοκομικό φυτό αυτόν τον μήνα. Το μέλι της βέβαια δεν είναι κατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση, ενώ τα δυσάρεστα συμπτώματα που παρατηρούνται στα μελισσοσμήνη αυτή την εποχή σε ανθοφορία κουμαριάς δεν οφείλονται πιθανότατα σ’ αυτή καθ’ αυτήν την κουμαριά (το νέκταρ ή τη γύρη της ), αλλά σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες που εμποδίζουν την εξάτμιση του νέκταρος (μείωση της υγρασίας του), τον εξαναγκασμό των μελισσιών να καταναλώσουν ανώριμο μέλι με αποτέλεσμα την εμφάνιση συμπτωμάτων δυσεντερίας, διάρροιας κλπ.

Δημήτρης Τσέλλιος
Γεωπόνος Αναπληρωτής Ερευνητής ΕΘΙΑΓΕ
Διευθυντής Ινστιτούτου Μελισσοκομίας

επικοινωνία periskepsis@gmail.com

επισκεφθείτε μας στο facebook