Εισαγωγή της βασίλισσας στο μελίσσι

Η εισαγωγή μιας νέας βασίλισσας σε ορφανό μελίσσι ή σε μελίσσι που έχει γερασμένη βασίλισσα είναι βασική επέμβαση που κάθε μελισσοκόμος πρέπει να είναι σε θέση να την κάνει σωστά. Είναι πολύ λυπηρό να χάνουμε κατά την εισαγωγή μια άριστη βασίλισσα, που χρειάσθηκε πολύ κόπο και χρόνο, για να την εκθρέψουμε. Τα μελίσσια δε δέχονται ξένες βασίλισσες. Μόλις βρεθεί μια βασίλισσα σε άλλη κυψέλη, αρκετές μέλισσες, κυρίως ηλικιωμένες, μαζεύονται πάνω της και σχηματίζουν ένα "κουβάρι". Την "κουβαριάζουν", όπως λένε οι μελισσοκόμοι και αρχίζουν να 

τραβούν τα φτερά και τα πόδια της και συνήθως πεθαίνει από ασφυξία. Η εχθρότητα αυτή των μελισσών άλλοτε είναι περισσότερο και άλλοτε λιγότερο έντονη. Η συμπεριφορά τους εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, τους οποίους και αναφέρουμε: 

Α. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ 

1. Η ορφάνια 

Υπάρχουν δύο ειδών ορφάνιας: 

α. Ορφανό μελίσσι που έχασε τη βασίλισσά του πρόσφατα είτε τυχαία είτε επειδή την αφαίρεσε ο ίδιος ο μελισσοκόμος. 

β. Ορφανό μελίσσι που έμεινε χωρίς βασίλισσα για πολύ καιρό. Υπάρχει ακόμη πιθανότητα να βρούμε και ωοτόκες εργάτριες οπότε στην περίπτωση αυτή αυτή το μελίσσι θα πρέπει να συνενώνεται με άλλο κανονικό μελίσσι. 

2. Η μελιτοφορία 

Κατά τη διάρκεια καλής μελιτοφορίας, σχεδόν κάθε μέθοδος εισαγωγής είναι επιτυχής. 

3. Η κατάσταση των εργατριών 

Οι εργάτριες πρέπει να είναι "δεκτικές" κατά τη διάρκεια εισαγωγής της βασίλισσας όπως είναι οι παραμάνες εργάτριες. 

4. Η κατάσταση της βασίλισσας 

Η βασίλισσα υπόκειται σε διάφορες αλλαγές στη φυσιολογία και στη συμπεριφορά της και η εισαγωγή γίνεται ευκολότερα, όταν η βασίλισσα και οι εργάτριες είναι "συγχρονισμένες". 

Β. ΟΙ ΙΔΑΝΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ 

Για να δεχθεί ένα μελίσσι μια καινούργια βασίλισσα, θα πρέπει: 

1. Να είναι ορφανό. 

2. Να μην έχει βασιλικά 

3. Να υπάρχει μελιτοφορία έστω και ελάχιστη. Αν δεν, τότε το μελίσσι πρέπει να τροφοδοτηθεί με σιρόπι, για να αντικαταστήσει τη μελιτοφορία. Κατά την τροφοδότηση χρειάζεται μεγάλη προσοχή, ώστε να μην προκαλείται λεηλασία. Πρέπει να αποφεύγονται οι εξωτερικοί τροφοδότες και ιδίως 

εκείνοι που έχουν διαρροές. 

4. Να έχει λίγο πληθυσμό. Όσο μικρότερο είναι το μελίσσι, τόσο ευκολότερα δέχεται μια ξένη βασίλισσα. 

5. Να έχει πολλές νεαρές εργάτριες. Οι νεαρές και κυρίως οι μέλισσες που μόλις έχουν εκκολαφθεί, δέχονται καλύτερα τη βασίλισσα παρά οι ηλικιωμένες εργάτριες και ορισμένοι τρόποι εισαγωγής βασιλισσών βασίζονται σ' αυτή τη λεπτομέρεια. 

Δεν πρέπει να περιμένουμε να συνυπάρχουν όλοι οι ευνοϊκοί παράγοντες. Γι' αυτό ο μελισσοκόμος προσπαθεί να δημιουργήσει ιδανικές συνθήκες και όταν κάποια λείπει, τότε την υποκαθιστά. 

Γ. ΕΠΟΧΗ ΚΑΙ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΒΑΣΙΛΙΣΣΩΝ 

Μία ελαττωματική βασίλισσα πρέπει να αντικαθίσταται, οποιαδήποτε εποχή ακόμη και όταν αυτή είναι νέα στην ηλικία. Το ίδιο συμβαίνει και όταν η βασίλισσα χαθεί. Η αντικατάσταση πρέπει να γίνεται όσο το δυνατό γρηγορότερα, για να αποφύγουμε το αδυνάτισμα του μελισσιού που θα το καταστήσει μη παραγωγικό. 

Το ιδανικό θα ήταν οι βασίλισσες να αντικαθίστανται κάθε χρόνο. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούμε να διατηρούμε δυνατά μελίσσια, που είναι και πιο παραγωγικά. Οπωσδήποτε όμως δεν θα πρέπει οι βασίλισσες να μένουν μέσα στην κυψέλη για περισσότερο από δύο χρόνια. 

Δ. ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ  

1. Κλουβάκι αποστολής-εισαγωγής 

Ορφανεύουμε το μελίσσι 2 έως 24 ώρες πριν από την τοποθέτηση της καινούργιας βασίλισσας. Από το κλουβάκι αφαιρούνται οι συνοδοί εργάτριες. Τοποθετούμε το κλουβάκι οριζόντια ή κατακόρυφα ανάμεσα σε πλαίσια που περιέχουν γόνο, προσέχοντας, ώστε η μεριά του κλωβού που έχει την σίτα να είναι ελεύθερη και όχι καλυμμένη (μπλοκαρισμένη) από κηρήθρα ή ξύλο του πλαισίου . 

Οι εργάτριες του μελισσιού αρχίζουν να τρώνε το ζαχαροζύμαρο. Μέχρι όμως να το φάνε, θα περάσει μία ίσως και περισσότερες μέρες. Μέσα στο χρόνο αυτό η βασίλισσα θα αποκτήσει την ίδια μυρωδιά με το μελίσσι και έτσι θα γίνει δεκτή. Μία εβδομάδα αργότερα επιθεωρούμε το μελίσσι, για να δούμε αν η καινούργια βασίλισσα γεννάει κανονικά. Αν η βασίλισσα είναι ακόμη μέσα στο κλουβάκι, την ελευθερώνουμε.

2. Συρμάτινο καρφωτό κλουβάκι 

Είναι η καλύτερη μέθοδος που μέχρι τώρα έχει βρεθεί για την εισαγωγή βασίλισσας σε κανονικά μελίσσια. Το κλουβάκι κατασκευάζεται από συρμάτινο πλέγμα που η διάμετρος των οπών του είναι περίπου 3 mm. Η πλευρά είναι τετράγωνη με μήκος τουλάχιστο 8 cm και απ'όλες τις πλευρές η σίτα είναι γυρισμένη σε ορθή γωνία και το γύρισμα έχει βάθος 2 cm περίπου. Έτσι το κλουβί αυτό είναι 

ανοιχτό από τη μία πλευρά και το καρφώνουμε πάνω στην κηρήθρα, αφού προηγουμένως τοποθετήσουμε μέσα τη βασίλισσα μόνη της. Η κηρήθρα πάνω στην οποία θα στερεώσουμε το συρμάτινο αυτό κλουβί πρέπει να μην έχει επάνω μέλισσες του μελισσιού, να περιέχει άδεια κελιά, εκκολαπτόμενο γόνο και μερικά κελιά με ανοιχτό μέλι. Μία βελτίωση του κλωβού αυτού είναι η τοποθέτηση ενός κοντού σωλήνα μήκους περίπου 3 cm τον οποίο γεμίζουμε με ζαχαροζύμαρο. Οι μέλισσες τρώνε το ζαχαροζύμαρο σε δύο το πολύ μέρες, ανοίγουν το σωλήνα και μπαίνουν μέσα στο κλουβί. Και ελευθερώνεται έτσι η βασίλισσα.

3. Μέθοδος του κυψελιδίου 

Είναι πολύ αποτελεσματική και ασφαλής μέθοδος εισαγωγής μιας βασίλισσας σ' ένα κανονικό μελίσσι. Αφαιρούμε τη βασίλισσα από το μελίσσι, μία ημέρα τουλάχιστον πριν. Πάνω στο ορφανό μελίσσι τοποθετούμε ένα κομμάτι εφημερίδας κι ένα άδειο πάτωμα. Μετά τοποθετούμε τα πλαίσια και τη βασίλισσα του κυψελιδίου στο επάνω πάτωμα. Είναι πολύ σημαντικό να τοποθετούμε το κυψελίδιο με τη νέα βασίλισσα στο επάνω μέρος, γιατί έτσι οι εργάτριες του κανονικού μελισσιού δεν θα είναι υποχρεωμένες να περνούν ανάμεσα από τα πλαίσια, όπου βρίσκεται η καινούργια βασίλισσα. Στην εφημερίδα κάνουμε μερικές μικρές τρύπες ή σχισμές, για να διευκολύνουμε τον αερισμό του επάνω μέρους. Σε 24 περίπου ώρες οι μέλισσες και των δύο πατωμάτων θα φάνε την εφημερίδα και έτσι θα ενωθούν ειρηνικά. Οι μέλισσες του κυψελιδίου παραμένουν με την καινούργια  βασίλισσα και την προστατεύουν. 

Ε. ΑΛΛΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ 

4. Η μέθοδος του σμήνους 

5. Η μέθοδος της πλαισιοθήκης

6. Η μέθοδος του δίσκου αερισμού 

7. Η μέθοδος του μελιού 

8. Η μέθοδος του αρώματος 

9. Η μέθοδος του καπνισμού 

VIII ΤΟ ΣΗΜΑΔΕΜΑ (ΜΑΡΚΑΡΙΣΜΑ) ΤΩΝ ΒΑΣΙΛΙΣΣΩΝ 

Πολύ συχνά οι βασίλισσες σημαδεύονται για πειραματικούς σκοπούς, ενώ πολλοί μελισσοκόμοι βρίσκουν ότι το μαρκάρισμα είναι πολύ εξυπηρετικό. Τα πλεονεκτήματα του σημαδέματος είναι ότι ο εντοπισμός της βασίλισσας μέσα στην κυψέλη είναι πολύ εύκολος και η παρακολούθηση της ηλικίας της βασίλισσας γίνεται με σιγουριά. 

Ο κυριότερος τρόπος σημαδέματος των βασιλισσών είναι η χρήση χρώματος που στεγνώνει γρήγορα και δεν είναι τοξικό. Ένας πολύ απλός τρόπος είναι η χρησιμοποίηση διορθωτικού υγρού των γραφομηχανών. Η βασίλισσα πιάνεται απαλά με το ένα χέρι από το θώρακα και με το άλλο χέρι γίνεται τοποθέτηση του χρώματος προσεκτικά επάνω στο θώρακά της . Κανονικά το χρώμα παραμένει επάνω στο θώρακα για τον υπόλοιπο χρόνο της ζωής της βασίλισσας. Μερικές φορές όμως ακόμη και το καλύτερο χρώμα μπορεί να φύγει. 

Για το σημάδεμα υπάρχει ο διεθνής κώδικας χρωμάτων που χρησιμοποιεί τα παρακάτω πέντε χρώματα: 

Μπλε χρώμα για τα έτη που λήγουν σε 0 ή 5. 

Άσπρο χρώμα για τα έτη που λήγουν σε 1 ή 6. 

Κίτρινο χρώμα για τα έτη που λήγουν σε 2 ή 7. 

Κόκκινο χρώμα για τα έτη που λήγουν σε 3 ή 8. 

Πράσινο χρώμα για τα έτη που λήγουν σε 4 ή 9. 

Πασχάλης Χαριζάνης

απόσπασμα "Η παραγωγή των βασιλισσών"

Εργαστήριο Σηροτροφίας-Μελισσοκομίας Γεωπονικό Π.Α

επικοινωνία: periskepsis@gmail.com

επισκεφθείτε την ομάδα μας στο facebook