Κανόνες ορθής μελισσοκομικής πρακτικής

Μεράκι και αγάπη για τις μέλισσες. Οποιοσδήποτε ασχοληθεί με τη μελισσοκομία είτε επαγγελματικά, είτε ερασιτεχνικά, είτε επιστημονικά θα πρέπει να αγαπάει το αντικείμενο και να ασχοληθεί πρώτα από όλα με μεράκι και μετά από συμφέρον. Οι μέλισσες γοητεύουν αλλά συνάμα απογοητεύουν, προσφέρουν μέλι αλλά και δηλητήριο, χαρές και στενοχώριες.

1. Σεβασμός στις μέλισσες. Θα πρέπει να αποφεύγεται η ληστρική εκμετάλλευση των μελισσών. Ιδιαίτερα στα πευκοδάση το φθινόπωρο όπου ελάχιστοι ευτυχώς μελισσοκόμοι επιμένουν περισσότερο από ότι πρέπει, με αποτέλεσμα τα μελίσσια νασυλλέγουν μεν αρκετό μέλι, αλλά να μην ανανεώνεται ο πληθυσμός τους. Τα μελίσσια αυτά ξεχειμωνιάζουν με γέρικους πληθυσμούς και χάνονται το χειμώνα.
2. Κυνήγι ανθοφοριών και μελιτοεκκρίσεων. Οι περισσότερες ασθένειες των μελισσών εκδηλώνονται όταν σταματήσει η νεκταροέκκριση. Όταν οι μέλισσες βρίσκουν και συλλέγουν τροφές (νέκταρ, μελίτωμα, γύρη) αναπτύσσονται ανεμπόδιστα και αντιμετωπίζουν κάθε πρόβλημα.
3. Σωστοί μελισσοκομικοί χειρισμοί στη διάρκεια του έτους. Οι σωστοί χειρισμοί στον κατάλληλο χρόνο είναι ένας από τους σπουδαιότερους παράγοντες επιτυχίας στη μελισσοκομία. Βασική προϋπόθεση στην σωστή εφαρμογή των μελισσοκομικών χειρισμών είναι ο μελισσοκόμος να γνωρίζει καλά τη μέλισσα και το μελίσσι σαν οργανισμό, τα μελισσοκομικά φυτά της περιοχής του, τα μέτρα προστασίας του μελισσιού από εχθρούς από τις ασθένειες και τα φυτοφάρμακα και τέλος να είναι σε θέση με τις επεμβάσεις του να κατευθύνει την ανάπτυξη του μελισσιού, ώστε να εκμεταλλευτεί πλήρως την ανθοφορία μιας συγκεκριμένης περιοχής. Στους βασικούς μελισσοκομικούς χειρισμούς συγκαταλέγονται η εκμετάλλευση των όψιμων ανθοφοριών και μελιττοεκκρίσεων, η καταπολέμηση της βαρρόα, η  ανανέωση του πληθυσμού και τα σωστά μέτρα ξεχειμωνιάσματος το Φθινόπωρο, η φροντίδα του μελισσοκομικού υλικού και η διάσωση των μελισσιών από τα κρύα το Χειμώνα, η ανάπτυξη του μελισσιού, η πρόληψη και η καταστολή σμηνουργίας, η συλλογή γύρης, η εκτροφή βασιλισσών, το κτίσιμο κηρηθρών και η προετοιμασία μελισσιούγια τις ανθοφορίες την άνοιξη και τέλος ο τρύγος.
4. Καλή βασίλισσα. Από αυτήν εξαρτάται η παραγωγικότητα, η επιθετικότητά, η τάσησμηνουργίας, η προδιάθεση για αρρώστιες, η κατανάλωση τροφών το χειμώνα και αρκετά άλλα χαρακτηριστικά του μελισσιού. Μια καλή βασίλισσα σημαίνει και ένα καλό παραγωγικό και υγιές μελίσσι.
5. Εξασφάλιση νερού στις μέλισσες. Το νερό είναι απαραίτητο για να διατηρήσουν οι μέλισσες υψηλή σχετική υγρασία στα κελιά, να αραιώσουν το μέλι πριν τις δώσουν στο γόνο και να ρυθμίζουν τη θερμοκρασία της κυψέλης. Η υψηλή σχετική υγρασία μέσα στη κυψέλη είναι απαραίτητη για να εκκολαφθούν τα αυγά και να μην αποξηραθούν οι προνύμφες
6. Αγνό και ασφαλές μέλι. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή για να διατηρηθεί το μέλι αγνό, φυσικό, ανεπεξέργαστο, χωρίς υπολείμματα χημικών ουσιών. Δεν εφαρμόζονται πια αντιβιοτικά μέσα στη κυψέλη, τα χημικά φάρμακα εναντίον της
   βαρρόα αντικαθίστανται με φιλικές ουσίες στο περιβάλλον και χρησιμοποιούνται χαμηλές θερμοκρασίες για την αποθήκευση των κηρηθρών. Το μέλι δεν εκτίθεται στον ήλιο και δεν ζεσταίνεται σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες από 45ο C.
7. Περιορισμός της παραπλάνησης. H παραπλάνηση μειώνει τις αποδώσεις, δημιουργεί ανομοιομορφία στο μελισσοκομείο, είναι αιτία διασποράς ασθενειών από μελίσσι σε μελίσσι. Χρησιμοποιείστε διαφορετικά χρώματα για τη βαφή των κυψελών και τοποθετείστε τα μελίσσια σε σχηματισμούς με τους οποίους αποφεύγεται η παραπλάνηση.
8. Συχνό καθάρισμα της βάσης. Η βάση των κυψελών θα πρέπει να καθαρίζεται και να απολυμαίνετε συχνά. Η επέμβαση αυτή είναι από τους βασικότερους χειρισμούς και διευκολύνεται όταν οι κυψέλες φέρουν κινητές βάσεις.
9. Έλεγχος της σμηνουργίας. Η σμηνουργία αδυνατίζει το μελίσσι, το μετατρέπει σε μη παραγωγικό και δημιουργεί προδιάθεση για αρρώστιες. Από πολύ νωρίς θα πρέπει να ληφθούν μέτρα πρόληψης και αργότερα εάν εκδηλωθεί η σμηνουργίας μέτρα καταστολής της.
10. Περιορίζονται οι επιθεωρήσεις και το κάπνισμα των μελισσιών. Το κάπνισμα και οι επιθεωρήσεις περιορίζουν τη πτήση συλλογής τροφών των μελισσών κατά 10-30’, μειώνουν τις αποδόσεις τους μέχρι 30% και αυξάνουν τις πιθανότητες για νοσεμίαση.
11. Αντικατάσταση των κηρηθρών. Τα κελιά των κηρηθρών με την πάροδο του χρόνου περιορίζονται σε μέγεθος με αποτέλεσμα οι μέλισσες που εκκολάπτονται να είναι μικρότερες, να ζουν και να αποδίδουν λιγότερο. Παράλληλα στο κερί των παλιών κηρηθρών ενσωματώνονται μικροοργανισμοί οι οποίοι δημιουργούν προβλήματα στην ανάπτυξη του γόνου των μελισσών. Για τους λόγους αυτούς οι κηρήθρες θα πρέπει να αντικαθίστανται την τρίτη ή τέταρτη χρονιά.
12. Περιορίζονται οι απώλειες του χειμώνα. Με προσεκτική παρατήρηση και καταγραφή των αιτιών απώλειας μελισσιών τους χειμωνιάτικους μήνες(λιγοστές τροφές; τροφές μακριά από τη μελισσόσφαιρα αδύνατο μελίσσι,ποντίκι στη κυψέλη κλπ), ο μελισσοκόμος μπορεί να περιορίσει τις απώλειες του χειμώνα στις ελάχιστες δυνατές.
13. Οι τροφοδοτήσεις να γίνονται μόνο όταν το μελίσσι χρειάζεται τροφές. Η τροφοδοσία των μελισσιών την περίοδο που συλλέγουν και αποθηκεύουν τροφές επηρεάζει την ποιότητα του μελιού και χαρακτηρίζεται ως νοθεία. Η νοθεία αυτή εύκολα διαπιστώνεται από τα χαρακτηριστικά του μελιού.
14. Τρύγος σε καθαρούς χώρους μακριά από σκόνες, χώματα και λερωμένα σκεύη. Κατά τον τρύγο θα πρέπει να ακολουθούνται σχολαστικοί οι κανόνες καθαριότητας και προσοχής ώστε να μην επιβαρυνθεί το μέλι από μικροοργανισμούς από το περιβάλλον και ιδιαίτερα από το κλωστήριο της αλλαντίασης (Clostridium botulismu) το οποίο βρίσκεται στην σκόνη και γενικά στο ακάθαρτο περιβάλλον. Το καλό φιλτράρισμα και η προσεκτική διαύγαση είναι η μοναδική επεξεργασία που απαιτείται για ένα άριστο μέλι.
15. Επικοινωνία με τους ειδικούς του κλάδου. Συνδυάστε διάβασμα και πράξη Η μελισσοκομία διδάσκεται από τα βιβλία και τα έδρανα, μαθαίνεται όμως από την πράξη και την εμπειρία

Οι παραπάνω αρχές της ορθής μελισσοκομικής πρακτικής διαφυλάσσουν την άριστη ποιότητα του μελιού. Ο μελισσοκόμος που ασκεί με ορθολογικό τρόπο την μελισσοκομία και τηρεί τις αρχές αυτές παράγει αγνό, φυσικό, ανεπεξέργαστο ασφαλές μέλι

Ανδρέας Θρασυβούλου, Εργαστήριο Μελισσοκομίας – Σηροτροφίας

Σχολή Γεωπονίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

επικοινωνία:periskepsis@gmail.com

επισκεφθείτε την ομάδα μας στο facebook