Χειρισμοί για αντιμετώπιση εχθρών και ασθενειών

      

Πασχάλης Χαριζάνης 

 Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών 

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι  μελισσοκομικοί χειρισμοί είναι ένας από τους βασικούς τρόπους αντιμετώπισης  των εχθρών και ασθενειών των μελισσών. Κάθε σωστός χειρισμός έχει σαν αποτέλεσμα την έγκαιρη πρόληψη αλλά και καταπολέμησή τους. Παρακάτω συνοψίζονται αυτοί οι χειρισμοί. 

1. ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ Η μεταφορά μελισσιών σε περιοχή με καλή ανθοφορία για συλλογή τροφής (γύρης, νέκταρ) δίνει την ευκαιρία στις μέλισσες να τραφούν καλύτερα. Κάθε μεταφορά ταλαιπωρεί τα μελίσσια και πεθαίνουν πολλές μέλισσες κυρίως όταν οι αποστάσεις είναι μεγάλες, όταν ο καιρός είναι ζεστός και όταν ο αερισμός της κυψέλης ανεπαρκής. Αυτή η καταπόνηση (στρες) αν δεν σκοτώσει τη μέλισσα της μειώνει την άμυνα. Μια καλή όμως μελιτοφορία δίνει την ευκαιρία στο μελίσσι να τραφεί καλύτερα, να αποθηκεύσει γύρη, μέλι για πιθανό τρύγο και να καθαρίσουν οι κηρήθρες από προσβλημένο γόνο. Χαρακτηριστικό είναι το πόσο γρήγορα καθαρίζουν οι κηρήθρες από τις μουμιοποιημένες προνύμφες, από ασκοσφαίρωση σε μια καλή μελιτοφορία. 

2. ΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ  Πρέπει να γίνεται τροφοδότηση των μελισσιών με σιρόπι ή υποκατάστατο γύρης όταν υπάρχει ξηρασία και τα αποθέματα της τροφής έχουν εξαντληθεί μέσα στην κυψέλη. Η τροφοδότηση των μελισσών σε δύσκολες περιόδους θα βοηθήσει τα μελίσσια να διατηρήσουν τη δυναμικότητά τους, ώστε να είναι έτοιμα για μια νέα μελιτοφορία ή για ένα καλό ξεχειμώνιασμα. Η τροφοδότηση με υποκατάστατο γύρης 4 με 6 εβδομάδες πριν την έναρξη της κύριας ανθοφορίας θα δώσει νέο πληθυσμό για έναν καλό τρύγο. Είναι πολύ σημαντικό να τροφοδοτούμε τα μελίσσια μας με τροφές γνωστής προέλευσης για να αποφύγουμε  αρρώστιες. Όταν παρασκευάζουμε τις τροφές μόνοι μας είναι οικονομικότερες. 

3. ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΑΛΑΙΩΝ ΚΗΡΗΘΡΩΝ Η αντικατάσταση παλαιών κηρηθρών είναι μία πολύ καλή αρχή . Οι παλαιές κηρήθρες έχουν συνήθως μεγάλο αριθμό σπορίων από ασθένειες όπως Αμερικανική και Ευρωπαϊκή Σηψιγονία, Ασκοσφαίρωση και νοζεμίαση. Ακόμη οι παλαιές κηρήθρες έχουν μικρότερα κελιά με αποτέλεσμα οι αναπτυσσόμενες μέσα σε αυτά μέλισσες να είναι μικρόσωμες. Ένας ακόμη σοβαρός λόγος για τον οποίο πρέπει να αλλάζουμε τις παλιές κηρήθρες είναι η απομάκρυνση υπολειμμάτων, φαρμάκων που χρησιμοποιήθηκαν για την καταπολέμηση ασθενειών και εχθρών ή για τη διατήρηση κηρηθρών. 

4. ΑΛΛΑΓΗ ΒΑΣΙΛΙΣΣΩΝ Η αντικατάσταση των παλαιών βασιλισσών πρέπει να γίνεται κάθε 1,5 – 2 χρόνια με νέες καλής ποιότητας. Η παραγωγή των βασιλισσών γίνεται σε υγιή μελίσσια. Για την παραγωγή βασιλισσών επιλέγουμε το καλύτερο μελίσσι του μελισσοκομείου μας το οποίο έχει την καλύτερη παραγωγή, μικρότερη σμηνουργία, είναι λιγότερο επιθετικό και ανθεκτικό στις αρρώστιες. 

5. ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΔΥΝΑΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ  Τα δυνατά μελίσσια αντιμετωπίζουν ευκολότερα κάθε προσβολή και αποθηκεύουν περισσότερο μέλι. Χρειάζεται όμως προσοχή γιατί το δυνατό μελίσσι καταναλώνει γρήγορα τα αποθέματα τροφής σε περίοδο έλλειψης μελιτοφορίας. 

6. ΑΠΟΦΥΓΗ ΠΑΡΑΠΛΑΝΗΣΗΣ  Αποφεύγουμε την παραπλάνηση όταν τοποθετούμε τις κυψέλες ακανόνιστα, σε συστάδες που να σχηματίζουν ημικύκλιο, κύκλο ή τετράγωνο. Η χρησιμοποίηση διακριτικών σημείων στο μελισσοκομείο (θάμνοι, βράχοι) και το βάψιμο της εισόδου των κυψελών με διαφορετικό χρώμα μειώνει την παραπλάνηση στο ελάχιστο.  Οι συνέπειες της παραπλάνησης είναι: 

α.  Η μετάδοση ασθενειών. 

β. Η αυξημένη εργασία για το χειρισμό των κυψελών λόγω της ανομοιομορφίας στον πληθυσμό των κυψελών. Άλλα μελίσσια θα χρειάζονται δυνάμωμα, ενώ άλλα θα χρειάζονται φροντίδα για την πρόληψη σμηνουργίας. 

γ. Η μείωση της παραγωγής. 

7. ΑΠΟΦΥΓΗ ΛΕΗΛΑΣΙΑΣ Η πρόκληση λεηλασίας είναι ότι χειρότερο υπάρχει για το μελισσοκόμο. Εκτός από την απώλεια μελισσιών μεταδίδονται ασθένειες σε όλο το μελισσοκομείο του καθώς και στα γειτονικά. Επειδή τα άρρωστα μελίσσια είναι πιο αδύνατα, λεηλατούνται και ευκολότερα. Για να αποφύγουμε τη λεηλασία θα πρέπει να έχουμε υπόψη τα παρακάτω: 

α. Να διατηρούμε ισοδύναμα σε πληθυσμό μελίσσια και το κάθε ένα να έχει βασίλισσα. 

β. Όταν επιθεωρούμε τα μελίσσια σε περίοδο ξηρασίας, να είμαστε προσεκτικοί αλλά σύντομοι. Να μην αφήνουμε εκτεθειμένες κηρήθρες με μέλι, αλλά να τις διατηρούμε σε πάτωμα καλά κλεισμένες. γ. Αν πρέπει να τροφοδοτήσουμε, τότε η τροφοδότηση πρέπει να γίνει πολύ αργά το απόγευμα, για να προλάβει να νυχτώσει, σε περίπτωση που αρχίσει κάποια λεηλασία.

 Αν ξεσπάσει λεηλασία στο μελισσοκομείο, είναι δύσκολη η καταστολή της και πρέπει να κάνουμε τις παρακάτω ενέργειες:

α. Σκεπάζουμε όλα τα εκτεθειμένα μέλια και καθαρίζουμε καλά τα σημεία που έσταξε μέλι. 

β. Κλείνουμε με κολλητική ταινία τυχόν τρύπες και ρωγμές των κυψελών. 

γ. Μειώνουμε πολύ την είσοδο των κυψελών με χόρτα ή με τις πόρτες τους. 

δ. Αν η λεηλασία επαναληφθεί την επόμενη μέρα, τότε καλό είναι να μεταφέρουμε τα αδύνατα μελίσσια σε άλλη περιοχή. 

8. ΑΠΟΦΥΓΗ ΑΣΚΟΠΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ  Οι άσκοπες επιθεωρήσεις εκτός του ότι αυξάνουν το κόστος εργασίας στο μελισσοκομείο προκαλούν και προβλήματα στα μελίσσια όπως πρόκληση λεηλασίας σε περίοδο ξηρασίας ή ψύξη του γόνου σε χαμηλές θερμοκρασίες.

επικοινωνία:periskepsis@gmail.com

επισκεφθείτε μας στο facebook

Τι προσέχουμε τον Νοέμβριο στα μελίσσια

Τον Νοέμβριο, καθώς μπαίνει ο χειμώνας, οι εργασίες στα μελίσσια επικεντρώνονται στη διατήρηση της υγείας και της βιωσιμότητας των μελισσιών. Ο βασικός στόχος είναι να προετοιμάσεις τα μελίσσια για να περάσουν το χειμώνα με ασφάλεια. Ακολουθούν οι κύριες εργασίες για τον Νοέμβριο:

 1. Έλεγχος αποθεμάτων τροφής

- Ελέγχουμε αν οι κυψέλες έχουν επαρκή αποθέματα μελιού και γύρης. Κάθε μελίσσι θα πρέπει να έχει περίπου 10-15 κιλά μέλι για να περάσει το χειμώνα.

- Αν τα αποθέματα είναι χαμηλά, μπορούμε να προσθέσουμε ζαχαροζύμαρο ή μελισσοτροφή (όχι υγρή τροφή, καθώς οι θερμοκρασίες είναι χαμηλές).

 2. Μείωση του χώρου της κυψέλης

- Αν το μελίσσι είναι μικρό ή ο πληθυσμός του μειώνεται, μπορούμε να αφαιρέσουμε άδεια ή ελαφρώς γεμάτα πλαίσια και να μειώσουμε τον χώρο της κυψέλης. Αυτό βοηθά τις μέλισσες να διατηρούν τη θερμοκρασία μέσα στην κυψέλη.

 3. Μόνωση της κυψέλης

- Προσαρμόζουμε τη μόνωση της κυψέλης για να προστατεύσουμε τις μέλισσες από το κρύο. Μπορούμε να προσθέσουμε θερμομονωτικό υλικό dow στις πλευρές της κυψέλης εκεί που τελειώνουν τα πλαίσια ή να τοποθετήσεις ένα φύλλο μόνωσης dow πάνω από τα πλαίσια.

- Πρέπει να υπάρχει καλός αερισμός για να αποφεύγεται η υγρασία, η οποία είναι πιο επικίνδυνη από το κρύο.

 4. Τοποθέτηση θυρίδας εισόδου

- Μειώνουμε την είσοδο της κυψέλης για να προστατεύσουμε το μελίσσι από κρύες ριπές ανέμου, ποντίκια και άλλα παράσιτα που μπορεί να αναζητήσουν καταφύγιο.

 5. Έλεγχος για βαρρόα

- Αν δεν έχει γίνει μέχρι τώρα, προγραμμάτισε μια θεραπεία κατά της βαρρόα (π.χ. με οξαλικό οξύ) όταν η γονοφωλιά είναι μειωμένη ή δεν υπάρχει καθόλου γόνος, συνήθως προς το τέλος του Νοεμβρίου. Αυτό είναι σημαντικό για τη μείωση του πληθυσμού του ακάρεως πριν την άνοιξη.

 6. Έλεγχος για υγρασία

- Βεβαιωνόμαστε ότι οι κυψέλες είναι τοποθετημένες σε καλά αποστραγγιζόμενο σημείο, με μια μικρή κλίση προς τα εμπρός για να μην μαζεύεται υγρασία μέσα στην κυψέλη.

 7. Προστασία από τον αέρα

- Βεβαιωνόμαστε ότι οι κυψέλες είναι προστατευμένες από δυνατούς ανέμους. 

 8. Έλεγχος βασίλισσας και γόνου

- Αν και το μελίσσι θα έχει μειωμένο ή καθόλου γόνο αυτή την περίοδο, είναι σημαντικό να διασφαλίσουμε ότι η βασίλισσα είναι παρούσα και υγιής. Ένας πολύ σύντομος έλεγχος μπορεί να γίνει για να διαπιστωθεί ότι η κυψέλη είναι οργανωμένη και έχει τη βασίλισσά της.

 9. Αφαίρεση εξοπλισμού

- Αφαιρούμε οποιονδήποτε περιττό εξοπλισμό, όπως πατώματα ή πλαίσια που δεν χρησιμοποιούνται από τις μέλισσες, καθώς αυξάνουν τον χώρο που οι μέλισσες πρέπει να θερμαίνουν.

 10. Προστασία από ποντίκια και άλλα παράσιτα

- Τοποθετούμε ειδικές θυρίδες εισόδου για να αποτρέψουμε την είσοδο ποντικιών, που αναζητούν ζεστασιά στις κυψέλες τον χειμώνα.

Ο Νοέμβριος είναι μια περίοδος για να διασφαλίσουμε ότι τα μελίσσια είναι σωστά προετοιμασμένα για να αντιμετωπίσουν τον χειμώνα και να βγουν δυνατά την άνοιξη.

επικοινωνία periskepsis@gmail.com

Μελισσοκομικές εργασίες Νοεμβρίου

    

«Μήνας, συνδετικός κρίκος, δύο παραγωγικών περιόδων, αυτής που έληξε και της επόμενης που θα ακολουθήσει» Οι μελισσοκομικοί χειρισμοί του Νοεμβρίου διακρίνονται γενικά σε δύο κατηγορίες:  Την ολοκλήρωση των εργασιών που σχετίζονται με την παραγωγική περίοδο που έληξε ή που λήγει το αργότερο στο πρώτο 10ήμερο του Νοεμβρίου και Την προετοιμασία των μελισσοσμηνών για την επόμενη παραγωγική περίοδο που έρχεται, με πρώτο μέλημα τη δημιουργία συνθηκών κατάλληλων για καλό ξεχειμώνιασμα. Εξαιτίας της μεγάλης παραλλακτικότητας των κλιματικών συνθηκών και της μελισσοκομικής χλωρίδας των διαφόρων περιοχών της χώρας μας, οι εργασίες διαφέρουν ανάλογα με τις απαιτήσεις των μελισσοκόμων και την εξισορρόπηση των αναγκών ανάμεσα στις συνθήκες για εκτροφή γόνου και τις απαραίτητες προϋποθέσεις για καλό ξεχειμώνιασμα. Μ’ άλλα λόγια, ενώ στα ψυχρότερα κλίματα της χώρας μας, πρέπει ν’ αρχίσουν οι εργασίες προετοιμασίας των μελισσιών για το χειμώνα, στα πιο ζεστά μέρη, όπου ο Νοέμβριος είναι ήπιος κατά κανόνα, φροντίδα των μελισσοκόμων πρέπει να είναι η δημιουργία κατάλληλων συνθηκών για εκτροφή γόνου. Σε πολλές περιοχές όπου ο Νοέμβριος παρουσιάζει συχνά διαφορετικά πρόσωπα, άλλοτε δριμύς χειμωνιάτικος και άλλοτε ήπιος φθινοπωρινός, ο σώφρων μελισσοκόμος λαμβάνει υπ’ όψιν του τη δυσμενέστερη περίπτωση, προετοιμάζει τα μελίσσια του για τον επερχόμενο χειμώνα, αλλού είναι και έτοιμος να επωφεληθεί από ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες και εκμετάλλευση όψιμων ανθοφοριών για εκτροφή γόνου και ανανέωση του πληθυσμού. ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ Αποθήκευση και προστασία των κηρήθρων Οι κηρήθρες σε μια επιχείρηση μελισσοκομική αποτελούν σπουδαίο μέρος του μελισσοκομικού κεφαλαίου και βασικός παράγοντας επιτυχίας. Δεν είναι ανώφελο να επαναλάβω την άποψη καταξιωμένων διεθνώς επιστημόνων – μελισσοκόμων ότι «Οι παραγωγικές βασίλισσες και οι καlοκτισμένες κηρήθρες είναι το Α και το Ω της επιτυχίας στη μελισσοτροφία». Με το τέλος των τρυγητών οι κηρήθρες των μελιτοθαλάμων αλλά και οι κηρήθρες από τους εμβρυοθαλάμους (φωλιές) που περισσεύουν και δεν καλύπτονται από τον εναπομείναντα πληθυσμό των μελισσών, δεν επιστρέφονται ή αφαιρούνται αντίστοιχα από τα μελίσσια και αποθηκεύονται. Εάν πρέπει να επιστρέψουμε κάποιες απ’ αυτές αμέσως μετά την φυγοκέντριση του μελιού, διαλέγουμε σκουρόχρωμες και όσες έχουν κάποια ποσότητα γύρης. Στην διαδικασία της αποθήκευσης είναι χρήσιμο να γίνεται κάποια διαλογή και να ξεχωρίζουμε τις κηρήθρες ως εξής: 1) Κατάλληλες και ακατάλληλες. Ακατάλληλες είναι οι κηρήθρες μετά από πολυετή χρήση και πολλαπλές εκτροφές γόνου με αποτέλεσμα η διάμετρος των κελλιών να έχει μικρύνει εμφανώς. Επίσης ακατάλληλες είναι και όσες έχουν σπάσει στη φυγοκέντριση και έχει αποσπασθεί κάποιο κομμάτι ή έχει κοπεί το σύρμα. Καινούργιες κηρήθρες που κόβονται κατά μήκος του επάνω σύρματος , χωρίς αυτό να σπάσει ή να λείπει τμήμα κηρήθρας, τις διορθώνουμε πιέζοντας ελαφρά, με τα δάκτυλα, οι μέλισσες θ’ αναλάβουν αργότερα να τις επανασυγκολλήσουν, με μοναδική ζημιά τη μετατροπή μερικών εργατικών κελιών σε κηφηνοκελλιά. 2) Σκουρόχρωμες και ανοιχτόχρωμες. Τις σκουρόχρωμες θα τις χρησιμοποιήσουμε νωρίς την Άνοιξη σαν πιο ζεστές, ενώ τις άσπρες στα τέλη της Άνοιξης και το καλοκαίρι εναρμονιζόμενοι με τις προτιμήσεις των ίδιων των μελισσιών που είναι αντίστοιχες. 3) Κηρήθρες άδειες και κηρήθρες με γύρη ή μέλι. Αρκετές φορές έχουμε μέσα στα μελίσσια περισσότερες κηρήθρες που προστέθηκαν από κακό υπολογισμό ή σαν συνέπεια της σμίκρυνσης του όγκου του μελισσιού τώρα το Νοέμβριο. Αυτές τις αποθηκεύουμε αμέσως, μαζί με ενδεχόμενα άλλες κηρήθρες που δε χρησιμοποιήθηκαν στην χρονιά που τελειώνει. Τις κηρήθρες που έχουν γύρη τις επιστρέφουμε στα μελίσσια αμέσως μετά τον τρυγητό για τρεις λόγους. • Είναι οι πρώτες που θα προσβάλει ο κηρόσκωρος. • Για να χρησιμοποιήσουν οι μέλισσες την γύρη που έχουν μεγάλη ανάγκη στους επόμενους μήνες. • Για να μη «μουχλιάσουν» οι κηρήθρες. Η μούχλα πάνω στην γύρη σε κηρήθρες που δεν τις προστατεύουν οι μέλισσες οφείλεται στην ανάπτυξη μυκήτων και κυρίως του μύκητα Pericystis alvei. Οι σπόροι του μύκητα αυτού βλαστάνουν μόνο σε θερμοκρασίες κάτω των 20 C , έτσι δεν εμφανίζονται την άνοιξη ή το καλοκαίρι στο μελίσσι όπου η θερμοκρασία διατηρείται πάνω από 30 C, αλλά το χειμώνα είτε στις ακριανές κηρήθρες που δεν καλύπτουν οι μέλισσες και βοηθά σ’ αυτό η περίσσεια υγρασίας που δημιουργείται στην κυψέλη από την κατανάλωση μελιού και κακό αερισμό, είτε στις αποθηκευμένες κηρήθρες που διατηρούνται σε δροσερούς χώρους. Η βλάστηση των σπορίων του μύκητα καλύπτει όλη τη γύρη, την καταστρέφει και ενδεχομένως αχρηστεύεται και η κηρήθρα. Τις κηρήθρες με μέλι που έμειναν μετά το φυγοκέντρισμα πριν τις αποθηκεύσουμε τις επιστρέφουμε στα μελίσσια για ν’ αφαιρέσουν οι μέλισσες το λεπτό στρώμα μελιού, να τις «γλείψουν» όπως λένε χαρακτηριστικά οι μελισσοκόμοι. Η εργασία αυτή γίνεται για ν’αποφύγουμε τη γρήγορη κρυστάλλωση του μελιού την επόμενη χρονιά όταν ξαναχρησιμοποιήσουμε τις κηρήθρες. Ο χειρισμός όμως αυτός έχει δύο σοβαρά μειονεκτήματα. Την πρόσθετη εργασία που απαιτείται για την τοποθέτηση και αφαίρεση μετά από 2 – 3 μέρες των πλαισίων και δεύτερον την πιθανή περίπτωση να έχουν βάλει οι μέλισσες νέκταρ στις περισσότερες απ’ οφύγουν το δίλημμα αφήνουν τους ορόφους με τις τρυγημένες κηρήθρες για μερικές ώρες δίπλα στο μελισσοκομείο. Αυτό όμως είναι πολύ επικίνδυνο γιατί κι’ αν ακόμη δεν υπάρχουν κοντά ξένα μελίσσια, η πιθανότητα να προκληθεί λεηλασία στα μελίσσια μας είναι πολύ μεγάλη. Συνιστάται: - Τρυγημένες κηρήθρες από μέλια που κρυσταλλώνουν πολύ αργά, όπως πεύκο, έλατο, θυμάρι να τις αποθηκεύουμε αμέσως. - Τρυγημένες κηρήθρες από μέλια που κρυσταλλώνουν γρήγορα όπως βαμβάκι, ερείκη, πολύκομβο, ηλίανθο κλπ. να τις δίνουμε για 2 – 3 μέρες στα μελίσσια, αργά το απόγευμα, πολλές μαζί (10 – 20 σε ένα μελίσσι) και να τις αφαιρούμε αφού διαπιστώσουμε ότι έχουν πάρει όλο το μέλι οι μέλισσες και δεν έχουν προσθέσει νέκταρ ή δεν έχει γεννήσει η βασίλισσα. Παραγωγή κεριού – αξιοποίηση παλιών κηρηθρών και απολεπισμάτων του τρυγητού. Η παραγωγή κεριού στη χώρα μας είναι μικρή και δεν καλύπτει ούτε τις ανάγκες της μελισσοκομίας. Η μικρή παραγωγή οφείλεται: 1) Στη μη ολοκληρωμένη αξιοποίηση του κεριού από παλιές κηρήθρες, απολεπίσματα κλπ. 2) Στην έλλειψη εργαστηρίων επεξεργασίας των ανωτέρω πρώτων υλών για την εξαγωγή καθαρού κεριού. 3) Στην χαμηλή τιμή παραγωγού του κεριού . 4) Στον εξαφανισμό (λόγω και της βαρρόα) των «άγριων» (ελευθέρων) μελισσοσμηνών. Σε σύγκριση με την προπολεμική περίπολο η παραγωγή είναι μικρότερη λόγω της αντικατάστασης εγχωρίων κυψελών με πλαίσιο κυψέλες. Πέραν των γενικότερων οικονομικών λόγων για τους οποίους επιβάλλεται η αύξηση της παραγωγής κεριού ο κάθε μελισσοκόμος έχει συμφέρον να παράγει ο ίδιος το κερί που χρησιμοποιεί για την κατασκευή φύλλων κηρήθρας και για έναν επιπλέον λόγο ότι είναι σίγουρος για την καθαρότητα (υπολείμματα ακαρεοκτόνων κυρίως) του κεριού. Υπάρχει δυνατότητα αύξησης της εγχώριας παραγωγής κεριού καλής ποιότητας όταν: 1) Οι παλιές κηρήθρες και τα απολεπίσματα επεξεργάζονται χωριστά. 2) Δημιουργηθούν βιοτεχνίες επεξεργασίας κεριού σε περισσότερες περιοχές. 3) Γενικευθεί η χρήση 9 πλαισίων αντί των 10 στους μελιτοθάλαμους που είναι πολλαπλώς ωφέλιμη. Ωρίμανση - Συσκευασία μελιού Η παραγωγή μελιού του προηγούμενου μήνα και ιδιαίτερα αυτή που θα διατεθεί απ’ ευθείας από τον παραγωγό στην κατανάλωση, πρέπει να τύχει κάποιας φροντίδας, ν’ αφεθεί δηλαδή στα δοχεία ωρίμανσης τουλάχιστον 10 μέρες, ώστε να «καθαριστεί» καλά και στη συνέχεια να συσκευασθεί στα  μικρότερα δοχεία προς διάθεση. Εάν μάλιστα ο μελισσοκόμος χρησιμοποιήσει γυάλινα βάζα, είναι σίγουρο ότι θα τύχει καλύτερης υποδοχής το μέλι του από τους καταναλωτές. Η σωστή ωρίμανση του μελιού, η αφαίρεση του αφρού που παρατηρείται και η κατά το δυνατόν διάθεση των διαφόρων κατηγοριών ξεχωριστά, ευνοεί τον ίδιο τον παραγωγό, αλλά και βελτιώνει την εικόνα του μελιού στο ευρύ καταναλωτικό κοινό. ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΟΣΜΗΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ. Φροντίδα για ανανέωση του πληθυσμού. Η μέριμνα για μεταφορά των μελισσιών σε όψιμες ανθοφορίες για την εκτροφή γόνου και την ανανέωση του πληθυσμού των μελισσιών είναι ίσως το σπουδαιότερο μέλημα του μελισσοκόμου αυτόν τον μήνα. Αν μάλιστα είχε μεταφερθεί στα πεύκα από το Σεπτέμβριο και τα μελίσσια παρέμειναν αγόνευτα τον προηγούμενο μήνα, τότε επιβάλλεται η έξοδος των μελισσιών από τα πευκοδάση και η αναζήτηση ανθοφορίας ερείκης, πρώιμης κουμαριάς ή πολύκομπου. Αποφασιστικός παράγων για την εκτροφή γόνου είναι η ύπαρξη γύρης ενώ αρκετές φορές τροφοδοτούμε ελαφρά για διέγερση ωοτοκίας. • Η διεγερτική αυτή τροφοδότηση πρέπει να γίνεται πολύ προσεκτικά, γιατί είναι πιθανή η πρόκληση λεηλασίας, να είναι σύντομη ίσα – ίσα να επεκταθεί ο γόνος σε 4 – 5 πλαίσια, να φροντίζουμε να μη καταναλώνουν οι μέλισσες τ’ αποθέματα μελιού, γιατί μια ξαφνική μεταστροφή του καιρού θα έχει σαν αποτέλεσμα την απώλεια από πείνα μελισσιών που έχουν ξοδέψει το μέλι τους για τη διατροφή του γόνου. • Σε αστικές ή ημιαστικές περιοχές τα μελίσσια επωφελούνται αυτή την εποχή από την άνθηση του δενδρολίβανου και της μουσμουλιάς που, όπως έχουμε γράψει αρκετές φορές, προσφέρουν γύρη και νέκταρ. Έλεγχος για ασθένειες Τόσο κατά τη διάρκεια του τρυγητού τον προηγούμενο μήνα, αλλά και στις αρχές Νοεμβρίου πρέπει να ελέγξουμε προσεκτικά τα μελίσσια μας για την ύπαρξη και αντιμετώπιση ασθενειών. • Εάν τα μελίσσια μας δεν έχουν γόνο (συνηθισμένη περίπτωση στα πευκοδάση) και οι θερμοκρασίες του αέρα διατηρούνται πάνω από 12ΟC, τότε η αντιμετώπιση της Βαρρόα με ακαρεοκτόνα σε υγρή μορφή είναι πολύ αποτελεσματική. Αν θέλουμε να εξακριβώσουμε μόνοι μας το βαθμό προσβολής των μελισσιών μας από τη Βαρρόα, τότε πιάνουμε αρκετές μέλισσες από ένα πλαίσιο και τις εξετάζουμε στο κάτω μέρος της κοιλιάς. Η Βαρρόα είναι μισοκρυμμένη ανάμεσα στα χωρίσματα της κοιλιάς της μέλισσας απ’ όπου τρέφεται. Χρειάζεται βέβαια νεανικό μάτι, αλλά αν επιμείνουμε θα τη διακρίνουμε. Η συχνότητα εμφάνισης βαρρόα σε μέλισσες θα μας δώσει πρόχειρα μια ιδέα του βαθμού προσβολής. Η χρησιμοποίηση δύο διαφορετικών ακαρεοκτόνων σε διάστημα δύο τριών ημερών είναι σκόπιμη (π.χ. περιζίν και διάλυμα φλουβαλινέιτ σε νερό). • Σε περιοχές όπου η νοζεμίαση προκαλεί κάθε χρόνο ζημιές, είναι σκόπιμη και πιο αποτελεσματική φθινοπωρινή αντιμετώπιση, με την τροφοδότηση με φουμιντίλ, σύμφωνα με τις οδηγίες που αναγράφονται στη συσκευασία του αντιβιοτικού αυτού. Στη χώρα μας δεν κυκλοφορεί το Fumidil B από το 2004. Συνένωση αδύνατων μελισσιών – απομάκρυνση γηρασμένων και εξαντλημένων βασιλισσών.Αδύνατα σμήνη κάτω από 4 πλαίσια πληθυσμού, συνενώνονται. Κρατούμε την καλύτερη βασίλισσα. Εξετάζουμε τις βασίλισσες σ’ όλα τα αδύνατα μελίσσια. Παλιά μελίσσια με βασίλισσες πάνω από 2 ετών ηλικίας, που αδυνάτισαν σημαντικά, είναι προφανές ότι το φταίξιμο είναι η εξάντληση των βασιλισσών και είναι προτιμότερο να απομακρύνουμε τη βασίλισσα και να συνενώσουμε το σμήνος με άλλο (συνήθως αδύνατο αλλά με νέα βασίλισσα), τώρα το Νοέμβριο, παρά να το αφήσουμε να ξεχειμωνιάσει με αμφίβολα αποτελέσματα. Είναι προφανές ότι όψιμες παραφυάδες με 3 – 4 πλαίσια πληθυσμό και 1 – 2 πλαίσια γόνου αυτή την εποχή, είναι σε θέση να ξεχειμωνιάσουν ικανοποιητικά, χάρις στην αυξημένη ζωτικότητα που έχουν σε σχέση με τα παλιά μελίσσια. Συνθήκες για καλό ξεχειμώνιασμα. Βασικές αρχές για καλό ξεχειμώνιασμα είναι: 1. Παρουσία παραγωγικής βασίλισσας. 2. Πληθυσμός μελισσιών που αποτελείται στο μεγαλύτερο μέρος από νέες μέλισσες που εκκολάφθηκαν αργά το φθινόπωρο. 3. Αρκετά αποθέματα τροφών σωστά τοποθετημένα στην κυψέλη. Ανάλογα με τη δριμύτητα και τη διάρκεια του χειμώνα κάθε μελισσοκόμος στη δική του περιοχή γνωρίζει τον ελάχιστο αριθμό πλαισίων με μέλι που πρέπει ν΄αφήσει στα μελίσσια του. Όμως και για τις πλέον ευνοϊκές συνθήκες της χώρας μας, δεν πρέπει ν’ αφήνουμε λιγότερα από 4 πλαίσια μελιού για κάθε μελίσσι. Προσοχή χρειάζεται να μη τοποθετηθούν στη μέση της γονοφωλιάς πλαίσια με μέλι σφραγισμένο σ’ όλη την επιφάνειά του. Είναι δυνατόν να λειτουργήσει αργότερα μέσα στο χειμώνα σαν διάφραγμα και να έχει αντίθετα αποτελέσματα απ’ ότι προσδοκούμε. Τέτοια πλαίσια τοποθετούνται στην άκρη της κυψέλης. 4. Υγιή μελίσσια. 5. Προφύλαξη των μελισσιών από την έκθεσή τους σε ψυχρούς ανέμους. Υπήνεμα, προσήλια μέρη με νότια έκθεση είναι ιδανικά. 6. Προστασία από ποντικούς ή άλλους ενοχλητικούς παράγοντες. 7. Περιορισμός της εισόδου και αφαίρεση των πλαισίων που δεν καλύπτουν οι μέλισσες προτού δημιουργήσουν τη χειμωνιάτικη μελισσόσφαιρα. 8. Τοποθέτηση των μελισσιών σε μέρη όπου δεν υπάρχει πολύ υγρασία και δεν κινδυνεύουν από ενδεχόμενες πλημμύρες. Αποφυγή τοποθέτησης τους δίπλα σε ποτάμια ή αρδευτικά αυλάκια που έχουν την πιθανότητα να ξεχειλίσουν. ΑΛΛΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Αγοραπωλησία μελισσιών. Ο Νοέμβριος είναι κατάλληλος μήνας για αγορά σμηνών. Στη χώρα μας πραγματοποιούνται αγορές κυρίως από μελισσοκόμους της Νότιας και νησιώτικης Ελλάδας, που αυτή την εποχή έχουν την δυνατότητα ν’ αναπτύξουν γρηγορότερα τα σμήνη, λόγω των ευνοϊκών καιρικών συνθηκών. Ο Νοέμβριος είναι δροσερός, αν όχι ψυχρός μήνας, τα μελίσσια επομένως δεν κινδυνεύουν από υπερβολική θέρμανση στις πολύωρες μεταφορές. Τι πρέπει να προσέχουν όσοι αγοράζουν μελίσσια: 1. Να εξετάζουν ένα – ένα τα μελίσσια που προμηθεύονται για την ύπαρξη τυχόν ασθενειών γόνου, την παρουσία αρτιμελούς και ζωηρής βασίλισσας. 2. Οι κηρήθρες να μην είναι πολύ παλιές και η διάταξη του γόνου και των τροφών στο σύνολο των κηρήθρων να έχει σφαιρική μορφή (κάτι που σημαίνει ότι δεν έχουν αφαιρεθεί ή προστεθεί πλαίσια πρόσφατα). 3. Είναι προτιμότερο ν’ αγοράζουν μόνο τα πλαίσια και το σμήνος, να έχουν δηλαδή δικές τους κυψέλες για τη μετάγγιση των σμηνών. Μ’ αυτό τον τρόπο ελέγχουν πλαίσιο – πλαίσιο τα μελίσσια που αγοράζουν και δεν μεταφέρουν, με τις παλαιωμένες συνήθως κυψέλες του πωλητή, μολύσματα διαφόρων ασθενειών (ασκόσφαιρα κλπ.) στην περιοχή τους. Τι πρέπει να έχουν υπ’ όψιν τους όσοι πωλούν μελίσσια. α) Να μη διαθέτουν προς πώληση μελίσσια που γνωρίζουν ότι είναι άρρωστα ή ορφανά. β) Να φέρονται γενικώς με ειλικρίνεια και αλληλεγγύη στους συναδέλφους τους αγοραστές. πηγή  Εποχιακοι μελισσοκομικοι χειρισμοι-Δημ.Τσέλλιος(ΕΘΙΑΓΕ) επικοινωνία periskepsis@gmail.com επισκεφθείτε την ομάδα μας στο facebook

 

Μελισσοκομικά προβλήματα του χειμώνα

      Υγρασία

Οι μέλισσες μπορούν να δημιουργήσουν υγρασία στην κυψέλη με μόνο την αναπνοή τους.Αυτή η υγρασία με την μορφή σταγόνων μπορεί να πέσει επάνω στις μέλισσες ψύχοντάς τες ενω παράλληλα μπορεί να αποτελέσει την αιτία πρόκλησης ασθενειών,μούχλας και μυκήτων.Πρέπει να τονιστεί οτι ειναι απαραίτητη η παροχή επαρκούς αερισμού στις κυψέλες,είτε μεσω των ανοιγμάτων στα καπάκια και των αεριζόμενων βάσεων αλλά και με την τοποθέτηση κηρόπανων η εφημερίδων επάνω στα πλαίσια η οποιου άλλου υλικού θα μπορούσε ενας ευρηματικός μελισσοκόμος να χρησιμοποιήσει.

Παράσιτα και Ασθένειες

Παρά το γεγονός οτι ο πληθυσμός των Βαρρόα εχει μειωθεί τον χειμώνα τα μελίσσια εχουν εξασθενίσει απο τα μεγάλα φορτία των Βαρρόα του καλοκαιριού και είναι πιο ευαίσθητα σε ασθένειες όπως η νοσεμίαση η οποία εμφανίζεται πιο πολύ κατα τους χειμερινούς μήνες.

Η Νοσεμίαση είναι μια μυκητίαση που αναστέλλει την δυνατότητα των μελισσών να αφομοιώσουν την τροφή τους και μειώνει την λειτουργία του ανασοποιητικού τους συστήματος.Οι μέλισσες μπορεί να λιμοκτονήσουν ακόμα και εαν υπάρχει αρκετή τροφή στην κυψέλη.Λερωμένες κηρήθρες η διάρροια στην είσοδο της κυψέλης είναι τα εμφανή σημάδια της προσβολής απο Νοσεμίαση.

Παρακολούθηση μελισσοκομείου

Το Καλοκαίρι παρατηρώντας την κίνηση των μελισσών στο μελισσοκομείο μπορούμε να εχουμε μια ένδειξη για την κατάσταση των μελισσιών ομως τον χειμώνα που οι μέλισσες ειναι συγκεντρωμένες σφιχτά μέσα στην κυψέλη ειναι πολύ δύσκολο να εκτιμήσουμε την πορεία των μελισσιών μας.Εν τούτοις ακόμα και τον χειμώνα μπορούμε να βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα για την κατάσταση των μελισσιών μας παρατηρώντας την κίνηση στο μελισσοκομείο και θα πρέπει να συνεχίσουμε τις επισκέψεις.

Εξωτερικοί έλεγχοι κυψελών

• Θα πρέπει να ελέγχουμε συχνά ωστε οι είσοδοι να μην εχουν κλείσει απο πάγο και χιόνια και να τις καθαρίζουμε οταν έχουν καθώς επίσης να βάζουμε ενα μικρό ξυλάκι στην είσοδο για να διαπιστώσουμε εαν εχει κλείσει απο νεκρές μέλισσες.
• Παρακολουθούμε τις μέλισσες κατα τις ηλιόλουστες ημέρες του χειμώνα να κάνουν πτήσεις καθαρισμού και να λερώνουν το έδαφος με κίτρινες και καφέ κηλίδες.
• Δοκιμάζουμε να χτυπήσουμε με το χέρι μας ελαφρά το πλαινό της κυψέλης και στην συνέχεια περιμένουμε να ακούσουμε το βουητό των μελισσών μέσα απο την κυψέλη.

Τροφοδότηση των μελισσών

Ενα μελίσσι χωρίς τροφές μέλι η ζυμάρι,δεν μπορεί να τραφεί και έτσι να παράγει  θερμοκρασία και τούτο διότι καταναλώνοντας τροφές μπορεί να παράγει μεγαλύτερη θερμοκρασία.Οταν η εξωτερική θερμοκρασία είναι υψηλή αναγκαστικά καταναλώνει περισσότερες τροφές για να διατηρήσει την απαραίτητη θερμοκρασία.

Εσωτερικοί έλεγχοι κυψελών

Εάν χρειαστεί να ταίσουμε τα μελίσσια μας θα πρέπει να επιλέξουμε μια ζεστή ημέρα του χειμώνα,ανοίγουμε γρήγορα και το πολύ για 1 με 2 λεπτά  ελέγχουμε για υγρασία τοποθετούμε την τροφή και κλείνουμε γρήγορα λαμβάνοντας υπ'οψιν οτι οι μέλισσες τον χειμώνα οταν ενοχλούνται είναι πολύ επιθετικές.

επικοινωνία periskepsis@gmail.com

επισκεφθείτε μας στο facebook

Οι προϋποθέσεις για καλά και δυνατά μελίσσια

1. Μεράκι και αγάπη για τις μέλισσες. Οποιοσδήποτε ασχοληθεί με τη μελισσοκομία είτε επαγγελματικά, είτε ερασιτεχνικά, είτε επιστημονικά θα πρέπει να αγαπάει το αντικείμενο και να ασχοληθεί πρώτα από όλα με μεράκι και μετά από συμφέρον. Οι μέλισσες γοητεύουν αλλά συνάμα απογοητεύουν, προσφέρουν μέλι αλλά και δηλητήριο, χαρές και στενοχώριες.

2. Σεβασμός στις μέλισσες. Θα πρέπει να αποφεύγεται η ληστρική εκμετάλλευση των μελισσών. Ιδιαίτερα στα πευκοδάση το φθινόπωρο όπου ελάχιστοι ευτυχώς μελισσοκόμοι επιμένουν περισσότερο από ότι πρέπει, με αποτέλεσμα τα μελίσσια να συλλέγουν μεν αρκετό μέλι, αλλά να μην ανανεώνεται ο πληθυσμός τους. Τα μελίσσια αυτά ξεχειμωνιάζουν με γέρικους πληθυσμούς και χάνονται το χειμώνα. 

3. Κυνήγι ανθοφοριών και μελιτοεκκρίσεων. Οι περισσότερες ασθένειες των μελισσών εκδηλώνονται όταν σταματήσει η νεκταροέκκριση. Όταν οι μέλισσες βρίσκουν και συλλέγουν τροφές (νέκταρ, μελίτωμα, γύρη) αναπτύσσονται ανεμπόδιστα και αντιμετωπίζουν κάθε πρόβλημα. 

4. Σωστοί μελισσοκομικοί χειρισμοί στη διάρκεια του έτους. Οι σωστοί χειρισμοί στον κατάλληλο χρόνο είναι ένας από τους σπουδαιότερους παράγοντες επιτυχίας στη μελισσοκομία. Βασική προϋπόθεση στην σωστή εφαρμογή των μελισσοκομικών χειρισμών είναι ο μελισσοκόμος να γνωρίζει καλά τη μέλισσα και το μελίσσι σαν οργανισμό, τα μελισσοκομικά φυτά της περιοχής του, τα μέτρα προστασίας του μελισσιού από εχθρούς από τις ασθένειες και τα φυτοφάρμακα και τέλος να είναι σε θέση με τις επεμβάσεις του να κατευθύνει την ανάπτυξη του μελισσιού, ώστε να εκμεταλλευτεί πλήρως την ανθοφορία μιας συγκεκριμένης περιοχής. Στους βασικούς μελισσοκομικούς χειρισμούς συγκαταλέγονται η εκμετάλλευση των όψιμων ανθοφοριών και μελιττοεκκρίσεων, η καταπολέμηση της βαρρόα, η ανανέωση του πληθυσμού και τα σωστά μέτρα ξεχειμωνιάσματος το Φθινόπωρο, η φροντίδα του μελισσοκομικού υλικού και η διάσωση των μελισσιών από τα κρύα το Χειμώνα, η ανάπτυξη του μελισσιού, η πρόληψη και η καταστολή σμηνουργίας, η συλλογή γύρης, η εκτροφή βασιλισσών, το κτίσιμο κηρηθρών και η προετοιμασία μελισσιού για τις ανθοφορίες την άνοιξη και τέλος ο τρύγος και η διεγερτική τροφοδοσία το Καλοκαίρι.

5. Καλή βασίλισσα. Από αυτήν εξαρτάται η παραγωγικότητα, η επιθετικότητά, η τάση σμηνουργίας, η προδιάθεση για αρρώστιες, η κατανάλωση τροφών το χειμώνα και αρκετά άλλα χαρακτηριστικά του μελισσιού. Μια καλή βασίλισσα (εικ. 1) σημαίνει και ένα καλό παραγωγικό και υγιές μελίσσι. 

6. Εξασφάλιση νερού στις μέλισσες. Το νερό είναι απαραίτητο για να διατηρήσουν οι μέλισσες υψηλή σχετική υγρασία στα κελιά, να διαλύσουν τη κρυσταλλική ζάχαρη, να αραιώσουν τις παχύρρευστες τροφές (μέλι, σιρόπι) πριν τις δώσουν στο γόνο και να ρυθμίζουν τη θερμοκρασία της κυψέλης. Η υψηλή σχετική υγρασία μέσα στη κυψέλη είναι απαραίτητη για να εκκολαφθούν τα αυγά και να μην αποξηρανθούν οι προνύμφες 

7. Αγνό και ασφαλές μέλι. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή για να διατηρηθεί το μέλι αγνό, φυσικό, ανεπεξέργαστο, χωρίς υπολείμματα χημικών ουσιών. Δεν εφαρμόζονται πια αντιβιοτικά μέσα στη κυψέλη, τα χημικά φάρμακα εναντίον της βαρρόα αντικαθίστανται με φιλικές ουσίες στο περιβάλλον και χρησιμοποιούνται χαμηλές θερμοκρασίες για την αποθήκευση των κηρηθρών. Το μέλι δεν εκτίθεται στον ήλιο και δεν ζεσταίνεται σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες από 45 ο C. 

8. Περιορισμός της παραπλάνησης. H παραπλάνηση μειώνει τις αποδώσεις, δημιουργεί ανομοιομορφία στο μελισσοκομείο, είναι αιτία διασποράς ασθενειών από μελίσσι σε μελίσσι. Χρησιμοποιείστε διαφορετικά χρώματα για τη βαφή των κυψελών και τοποθετείστε τα μελίσσια σε σχηματισμούς με τους οποίους αποφεύγεται η παραπλάνηση. 

9. Συχνό καθάρισμα της βάσης. Η βάση των κυψελών θα πρέπει να καθαρίζεται και να απολυμαίνεται συχνά, ιδιαίτερα σε μελίσσια στα οποία παρουσιάζεται ασκοσφαίρωση. Η επέμβαση αυτή είναι από τους βασικότερους χειρισμούς και διευκολύνεται όταν οι κυψέλες φέρουν κινητές βάσεις. 

10. Έλεγχος της σμηνουργίας. Η σμηνουργία αδυνατίζει το μελίσσι, το μετατρέπει σε μη παραγωγικό και δημιουργεί προδιάθεση για αρρώστιες. Από πολύ νωρίς θα πρέπει να ληφθούν μέτρα πρόληψης και αργότερα εάν εκδηλωθεί η σμηνουργία μέτρα καταστολής της. 

11. Περιορίζονται οι επιθεωρήσεις και το κάπνισμα των μελισσιών. Το κάπνισμα και οι επιθεωρήσεις περιορίζουν τη πτήση συλλογής τροφών των μελισσών κατά 10- 30’, μειώνουν τις αποδόσεις τους μέχρι 30% και αυξάνουν τις πιθανότητες για νοσεμίαση. 

12. Τροφοδότηση των μελισσιών με πρωτεϊνική τροφή σε περίπτωση απουσίας γύρης. Χωρίς γύρη δεν εκτρέφεται γόνος, δεν ανανεώνεται ο πληθυσμός της κυψέλης, δημιουργείται προδιάθεση για αρρώστιες. 

13. Αντικατάσταση των κηρηθρών. Τα κελιά των κηρηθρών με την πάροδο του χρόνου περιορίζονται σε μέγεθος με αποτέλεσμα οι μέλισσες που εκκολάπτονται να είναι μικρότερες, να ζουν και να αποδίδουν λιγότερο. Παράλληλα στο κερί των παλιών κηρηθρών ενσωματώνονται μικροοργανισμοί και υπολείμματα φαρμάκων τα οποία δημιουργούν προβλήματα στην ανάπτυξη του γόνου των μελισσών. Για τους λόγους αυτούς οι κηρήθρες θα πρέπει να αντικαθίστανται την τρίτη ή τέταρτη χρονιά.

14. Περιορίζονται οι απώλειες του χειμώνα. Με προσεκτική παρατήρηση και καταγραφή των αιτιών απώλειας μελισσιών τους χειμωνιάτικους μήνες (λιγοστές τροφές; τροφές μακριά από τη μελισσόσφαιρα (εικ. 2), αδύνατο μελίσσι, ποντίκι στη κυψέλη κλπ), ο μελισσοκόμος μπορεί να περιορίσει τις απώλειες του χειμώνα στις ελάχιστες δυνατές. 

15. Οι τροφοδοτήσεις να γίνονται όταν το μελίσσι χρειάζεται τροφές. Η τροφοδοσία των μελισσιών με σιρόπι την περίοδο που συλλέγουν και αποθηκεύουν τροφές επηρεάζει την ποιότητα του μελιού και χαρακτηρίζεται ως νοθεία. Η νοθεία αυτή εύκολα διαπιστώνεται από τα χαρακτηριστικά του μελιού. 

16. Η υπερβολική θέρμανση καταστρέφει τη φυσικότητα του μελιού. Δεν πρέπει να εφαρμόζεται θέρμανση μεγαλύτερη από 45 ο C στο μέλι γιατί επηρεάζεται αρνητικά η φυσικότητα του προϊόντος. 

17. Τρύγος σε καθαρούς χώρους μακριά από σκόνες, χώματα και λερωμένα σκεύη. Κατά τον τρύγο θα πρέπει να ακολουθούνται σχολαστικοί οι κανόνες καθαριότητας και προσοχής ώστε να μην επιβαρυνθεί το μέλι από μικροοργανισμούς από το περιβάλλον και ιδιαίτερα από το κλωστηρίδιο της αλλαντίασης (Clostridium botulismu) το οποίο βρίσκεται στην σκόνη και γενικά στο ακάθαρτο περιβάλλον. Το καλό φιλτράρισμα και η προσεκτική διαύγαση είναι η μοναδική επεξεργασία που απαιτείται για ένα άριστο μέλι 

18. Επικοινωνία με τους ειδικούς του κλάδου. Συνδυάστε διάβασμα και πράξη Η μελισσοκομία διδάσκεται από τα βιβλία και τα έδρανα, μαθαίνεται όμως από την πράξη και την εμπειρία Οι παραπάνω κανόνες της ορθής μελισσοκομικής πρακτικής διαφυλάσσουν την άριστη ποιότητα του μελιού. Ο μελισσοκόμος που ασκεί με ορθολογικό τρόπο τη μελισσοκομία και τηρεί τους κανόνες αυτούς παράγει αγνό, φυσικό, ανεπεξέργαστο ασφαλές και βιολογικό μέλι

Πηγή: Ανδρέας Θρασυβούλου www.melinet.gr

Ενίσχυση μικρών μελισσιών για τον χειμώνα

 

Τώρα το φθινόπωρο όλοι οι μελισσοκόμοι έχουμε κάποια μικρά μελίσσια και παραφυάδες. Όταν λέω μικρά εννοώ 2 και 3 πλαίσια πληθυσμό με λίγο γόνο. Ωστόσο όπως όλοι ξέρουμε αυτά τα μικρά μελίσσια είναι απολύτως αβέβαιο δεν θα καταφέρουν να βγάλουν το χειμώνα. Σύμφωνα με την εμπειρία ενός παλιού μελισσοκόμου τα μελίσσια τον Νοέμβριο θα πρέπει να ξεπερνούν τα 4-5 πλαίσια για τη Νότια Ελλάδα και τα 7 πλαίσια στη Βόρεια. Αλλιώς αν υπάρχουν πολλά μικρά μελίσσια, οι απώλειες με τα μεγάλα κρύα θα είναι πολύ μεγάλες. Και ποιός μελισσοκόμος θέλει να χάσει τα μελίσσια που με τόσο κόπο έφτιαξε!

Σήμερα λοιπόν θα μάθουμε ένα πολύ γρήγορο τρόπο για να δυναμώσουμε τα μικρά μελίσσια! Πολλοί μελισσοκόμοι παίρνουν γόνους απο τα δυνατά και βάζουν απο στα αδύνατα. Αυτός είναι ένας καλός τρόπος, που σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να απορρίψουμε. Εγώ φυσικά έχω να σας δώσω ένα ακόμα πιο γρήγορο τρόπο, που έχει άμεσα αποτελέσματα στα μελίσσια. Δηλαδή μια παραφυάδα των 2 πλαισίων να γίνει μέσα σε 3 ημέρες 4 ακόμα και 5 πλαίσια, χωρίς να χρησιμοποιήσετε ούτε κάποιο άρωμα για να δώσετε πλυθησμό ούτε κάποιο δύσκολο χειρισμό. Πως λοιπόν θα δυναμώσετε τα μικρά μελίσσια τόσο γρήγορα;

Ανταλλαγή θέσεων κυψελών. Η αδύνατη στη θέση της δυνατής, και η δυνατή στη θέση της αδύνατης. Όμως η μέθοδος δεν πρέπει να γίνει τυχαία, όποια ώρα της ημέρας θέλουμε, και με όποια μελίσσια μας καπνίσει. Πρέπει κάποιος να γνωρίζει την τεχνική. Γι αυτό γίνεται η σημερινή ανάρτηση για να σας δώσω ιδέες πως θα κάνετε την μέθοδο να έχει 100% επιτυχία, με άμεση αύξηση του πληθυσμού και χωρίς κανένα ρίσκο να χαθεί η βασίλισσα.

Ενα πολύ αδύνατο δυαράκι μελισσάκι που έγινε αλλαγή θέσης με δυνατό έγινε 4 πλαίσια και ρίχνει φούλ γόνους, δυνάμωσε σημαντικά...

Αρχικά να πούμε τι ακριβώς θα πετύχουμε με την "ανταλλαγή θέσεων". Οι συλλέκτριες έχουν μνήμη περίπου 3 ημέρες. Δηλαδή αν πάρουμε μια κυψέλη απο την θέση της και βάλουμε μια άλλη, οι συλλέκτριες θα μπαίνουν στην καινούργια κυψέλη και όχι στη παλιά. Ένα 20-40% του πλυθησμού θα μεταφερθεί στο αδύναμο μας μελίσσι, και αυτό θα γίνει κυρίως τη πρώτη ημέρα, και λιγότερο τη δεύτερη τρίτη. Μέσα σε 3 ημέρες έχουμε κάνει δύο ισότιμα μελίσσια. Δηλαδή για παράδειγμα έχουμε ένα 8άρι μελίσσι και ένα 2άρι. Αλλάζουμε τις θέσεις τους. Το δυάρι θα γίνει 4άρι περίπου και το 8άρι 6άρι. Έτσι έχουμε δύο μελίσσια με άριστες συνθήκες να ζήσουν το χειμώνα. Αν παρότι τους δώσουμε αυτή την ευκαιρία δεν πάρουν μπροστά οι παραφυάδες και δεν κάνουν γόνο, σημαίνει ότι κάποιο πρόβλημα υπάρχει με τη βασίλισσα. Εμείς έχουμε χρέος να βάλουμε το χειρισμό αυτό, λίγη τροφούλα και όλα θα γίνουν μόνα τους μετά!

Την ανταλλαγή των θέσεων την κάνουμε μετά το μεσημέρι, το απογευματάκι, 1-2 ώρες πρίν πέσει ο ήλιος. Θέλουμε η κυψέλη να πάρει μια δόση συλλεκριών αυτές τις 2 ώρες, και οι υπόλοιπες να μπούν την επόμενη μέρα. Με λίγα λόγια θέλουμε να μην πέσει μαζεμένο όλο το φόρτο συλλεκτριών σε 1 μέρα! Γιατί αν πέσουν τόσες συλλέκτριες μαζεμένα μπορεί να ρισκάρουμε να χάσουμε τη βασίλισσα. Πάντως να ξέρετε ότι και πολλές συλλέκτριες να μπούν, οι υπάρχων εσωτερικές μέλισσες θα προστατεύσουν τη βασίλισσα τους. Ένας επαγγελματίας μελισσοκόμος μου είπε "Εφαρμόζω χρόνια τη μέθοδο αλλαγής θέσεων των μελισσιών, και δεν χάθηκε ποτέ ούτε ένα μελίσσι. Ακόμα και τα πιο μικρά που έκανα δεν έπαθαν τίποτα. Και αν χάθηκε κάποιο ήταν απο άλλο λόγο και όχι απο αυτό. Η μέθοδος έχει επιτυχία".

Πλέον λοιπόν συνάδελφοι κοιτάμε να εξισώσουμε τα μελίσσια μας, να δυναμώσουμε τα μικρά με όποιο τρόπο μπορούμε. Βανίλια, θερμομόνωση με νταού στο πλάι, κηρόπανο και είναι έτοιμα να βγάλουν το χειμώνα τους. 

Ορεινή μέλισσα

επικοινωνία:periskepsis@gmail.com

Ο μελισσοκόμος και οι γείτονές του

Το να είσαι καλός γείτονας, όντως, δεν είναι πάντα εύκολο και ειδικά για έναν αστικό μελισσοκόμο που πολλές φορές είναι περιτριγυρισμένος από δεκάδες σπίτια. Παραδείγματα υπάρχουν πολλά και όπως είναι φυσικό αυτά είναι συνήθως παράπονα και οξυμένες συζητήσεις που άλλες φορές λύνονται και άλλες φορές μπορούν να καταλήξουν μέχρι και το δικαστήριο.

Ένας μελισσοκόμος κάποτε ξεκίνησε να διατηρεί έναν μικρό αριθμό κυψελών στην αυλή του παρόλο που κατείχε μελίσσια σε άλλη περιοχή. Δυστυχώς στην περιοχή που έμενε υπήρχαν αρκετά σπίτια τριγύρω με αποτέλεσμα κάποιος γείτονας που τσιμπήθηκε, να πάει κατευθείαν στον κάτοχο των μελισσιών και να παραπονεθεί γιατί μαζεύονταν πολλές μέλισσες στη βρύση της αυλής του. Το θέμα δεν τελείωσε στη συζήτηση εκείνη μιας και ο γείτονας παρουσίασε τις μέλισσες σαν δημόσιο κίνδυνο για την περιοχή και προσέφυγε στις τοπικές αρχές. Μετά από αρκετές μέρες ο μελισσοκομικός σύλλογος απάντησε πως οι μέλισσες δεν είναι πρόβλημα στον τομέα της υγείας ούτε και κατά του περιβάλλοντος. Μετά από αυτό ο μελισσοκόμος ανησύχησε μήπως ο γείτονας κάνει μήνυση και καταφύγει στα δικαστήρια αλλά τελικά δεν έγινε τίποτα. Παρόλα αυτά ο μελισσοκόμος προσκάλεσε την οικογένεια του γείτονα στο σπίτι του ώστε να κοιτάξουν τις κυψέλες και να παρατηρήσουν πόσο ακίνδυνες είναι.

Ως μελισσοκόμοι πρέπει να έχουμε κατανόηση και να καταλάβουμε ότι οι γείτονες έχουν μία λογική ανησυχία. Ενδιαφέρονται για τα παιδιά τους που πιθανόν να κεντρισθούν τα οποία έχουν δικαίωμα να παίζουν στην αυλή του σπιτιού τους. Στην περίπτωση αυτή ο γείτονας δικαιολογημένα παραπονείται. Εάν μάλιστα κάποιο άτομο της οικογενείας του είναι αλλεργικό τότε η κατάσταση είναι χειρότερη. Κανένας άνθρωπος δεν θέλει να έχει προβλήματα με τους γείτονες του γιατί τότε η διαβίωση του δεν είναι ευχάριστη. Σε περίπτωση που κάποιος γείτονας κεντρισθεί θα πρέπει να χειριστούμε την κατάσταση με ευγένεια και σύνεση 

Ο μελισσοκόμος δεν πρέπει να ειρωνεύεται το γείτονά του. Το επόμενο βήμα που πρέπει να κάνει ο μελισσοκόμος είναι να ενημερώσει τον γείτονα για τη συμπεριφορά της μέλισσας και για το πόσο ακίνδυνη είναι και να τονίσει ότι υπάρχουν και άλλα έντομα τα οποία κεντρίζουν όπως σφήκες, βομβίνοι κτλ. Πρέπει επίσης να τονισθεί ότι οι μέλισσες πετούν μέχρι 6 χλμ. για να μαζέψουν τροφή επομένως η μέλισσα στην αυλή του γείτονα μπορεί να προήλθε από άλλο μελισσοκομείο που βρίσκετε σε μεγαλύτερη απόσταση.

Πολλές φορές βοηθάει όταν ειπωθεί ότι η μέλισσα είναι ωφέλιμο έντομο και συμβάλει στην διατήρηση της ισορροπίας και στην αύξηση της φυτικής παραγωγής με την επικονίαση που επιτελεί. Έχοντας ποτίστρα στο μελισσοκομείο μας μπορεί να πείσουμε τον γείτονα ότι οι μέλισσες μας έχουν το δικό τους νερό και δεν χρειάζεται να πηγαίνουν σε άλλες πηγές νερού. Όταν έλθει η ώρα του τρύγου του μελιού προσκαλούμε τους γείτονες να δουν τη διαδικασία αυτή. Ακόμη προσφέροντας ένα βάζο μελιού αλλάζει τη νοοτροπία τους.

Οι μέλισσες από πολλούς θεωρούνται εχθροί, ενώ από άλλους ωφέλιμες που βοηθούν το περιβάλλον. Οι μέλισσες από την φύση τους δεν μπορούν να εγκλωβισθούν σε κάποιο χώρο. Οποιαδήποτε νομική διαδικασία δεν είναι σε θέση να περιορίσει τις μέλισσες καθώς και τα άλλα ενοχλητικά έντομα όπως είναι οι σφήκες που συχνά μερικοί τις θεωρούν μέλισσες και νομίζουν ότι προέρχονται από τις κυψέλες του μελισσοκομείου. Είναι πολύ σημαντικό ο μελισσοκόμος να γνωρίζει καλά τους διάφορους κανονισμούς και νόμους που υπάρχουν για την τοποθέτηση μελισσιών σε κατοικημένη περιοχή. Πρέπει να είναι σε θέση να αντιμετωπίζει κάθε παράπονο ή ακόμη και μήνυση που θα του υποβάλει ο γείτονας. Όταν όμως έχει να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα με κάποιον γείτονα τότε καλά είναι να ζητήσει βοήθεια είτε από άλλους γείτονες για να πούνε ένα καλό λόγο είτε από το μελισσοκομικό συνεταιρισμό ή σύλλογο όπου ανήκει.

Εάν ορισθεί μια δίκη τότε πρέπει να καλέσει όσους πιο πολλούς μάρτυρες υπεράσπισης γίνεται και να πάρει κάποια γραπτή γνωμάτευση επί του θέματος από ειδικούς στη μελισσοκομία (πανεπιστήμιο, ΕΘΙΑΓΕ κτλ.). Αν κάποια περίπτωση γίνει σοβαρή τότε κάποιος δημοσιογράφος από ραδιόφωνο ή τηλεόραση μπορεί να τον βοηθήσει αποτελεσματικά, προβάλλοντας τη μέλισσα σαν ωφέλιμο έντομο και πείθοντας ότι είναι ακίνδυνη δείχνοντας εικόνες ανθρώπων μέσα σε μελισσοκομείο χωρίς μάσκα. Σε μία δίκη ο ίδιος ο μελισσοκόμος πρέπει να υπερασπισθεί τον εαυτό του εξηγώντας με λίγα λόγια, τα πιο σημαντικά σημεία, γιατί δηλαδή διατηρεί μελίσσια γύρω στην αυλή του και ότι οι σφήκες που υπάρχουν γύρω είναι πιο επικίνδυνες απ’ ότι οι μέλισσες.

Ακόμη και αν απομακρύνει τα μελίσσια του, πάλι θα υπάρχουν μέλισσες από τη γύρω περιοχή. Οι μέλισσες και οι άνθρωποι μπορούν να είναι καλοί γείτονες όχι όμως σε όλες τις περιπτώσεις. Μερικές αυλές βέβαια δεν είναι τόσο κατάλληλες για μελισσοκομεία όσο θα έπρεπε και μερικοί γείτονες δεν είναι τόσο συνεργάσιμοι με όποια στοιχεία και εάν παρουσιάσει ο μελισσοκόμος 

Ο μελισσοκόμος πρέπει να είναι υπομονετικός με τα σχόλια των γειτόνων του. Τέλος υπάρχουν γείτονες οι οποίοι ότι και να κάνεις πάλι θα γκρινιάζουν και ίσως χρειασθεί να γίνει ένας συμβιβασμός για να απομακρύνετε τα πιο πολλά μελίσσια. Στην χειρότερη περίπτωση είναι καλύτερα να αλλάξετε θέση στο μελισσοκομείο σας παρά να κάνετε ένα γείτονα εχθρό. 

Ο πίνακας 1 δίνει συμβουλές προς το μελισσοκόμο για το πώς να αποτρέψει παράπονα και να βελτιώσει τη σχέση του με τους γείτονες.

Πίνακας 1. Οδηγίες καλής συμπεριφοράς του μελισσοκόμου και κατάλληλων χειρισμών των μελισσιών του. 

1. Να τοποθετείτε τα μελίσσια σε σημεία που να μη φαίνονται καθόλου ή όσο το δυνατόν λιγότερο. 2. Να περιφράσσετε το μελισσοκομείο με φυσικούς φράκτες ώστε να το απομονώνεται οπτικά. . 

3. Να μην τοποθετείτε τις κυψέλες σε σημεία όπου η πορεία πτήσης των μελισσών περνάει μπροστά από σπίτια ή δημόσιους χώρους. 

4. Να διατηρείτε όσο το δυνατόν πιο ήρεμα μελίσσια επιλέγοντας κατάλληλες βασίλισσες. 

5. Να επιλέγετε την πιο κατάλληλη ώρα της ημέρας για επιθεώρηση (με ήλιο, χωρίς αέρα και βροχή) ώστε τα μελίσσια να μη γίνονται επιθετικά. 

6. Να λαμβάνετε όλα τα κατάλληλα μέτρα για την αποφυγή λεηλασίας ώστε να μη προκαλείται αναστάτωση στο μελισσοκομείο. 

7. Να δίδετε ιδιαίτερη προσοχή στα μηχανήματα που προκαλούν θόρυβο όπως χορτοκοπτικά, αλυσοπρίονα κλπ. Πριν χρησιμοποιηθούν τα μηχανήματα, τα μελίσσια να καπνίζονται καλά. 

8. Να παρέχετε συνεχώς νερό στα μελίσσια, με ποτίστρες τοποθετημένες σε κατάλληλο σημείο του μελισσοκομείου. 

9. Να γίνεται η σωστή πρόληψη σμηνουργίας. 

10. Να διατηρείτε όσο το δυνατόν λιγότερα μελίσσια στο μελισσοκομείο σας. 

11. Να μη διατηρείτε πολυώροφα μελίσσια. τα οποία προκαλούν στα μάτια των γειτόνων. 

12. Να κάνετε τον τρύγο του μελιού προσεκτικά ώστε να μην προκαλείτε παραπλάνηση ή λεηλασία στις μέλισσες. 

13 Να προσφέρετε πάντοτε μέλι στους γείτονες, ώστε να τους έχετε με το μέρος σας. 

14. Να γνωρίζετε καλά τη βιολογία και τους χειρισμούς των μελισσιών. 

15. Να συμμετέχετε ενεργά στους τοπικούς μελισσοκομικούς συνεταιρισμούς ή συλλόγους. 

16. Να ενημερώνετε το μελισσοκομικό σας βιβλιάριο και να έχετε κάνει τη σήμανση των κυψελών σας με πυροσφραγίδα.

Πασχάλης Χαριζάνης

Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

επικοινωνία:periskepsis@gmail.com

επισκεφθείτε την ομάδα μας στο facebook